بلخ؛ از اسطوره تا تاریخ

در این کتاب جایگاه بلخ از قدیمی‌ترین دوره‌ها تا دوره‌های پسین‌ مورد مطالعه قرار گرفته است. در بخش نخست، به واکاوی جایگاه اسطوره‌ای بلخ پرداخته شده و از روایت‌های اسطوره‌ای ساخته شدن بلخ به عنوان یکی از نخستین آبادانی‌ها تا فرجام کار پیشدادیان بلخی حکایت کرده است.
در بخش دوم، که بلخ را در میانه‌راه اسطوره و تاریخ بررسی کرده است، کیانیان بلخی مطالعه و از ظهور زردشت و آیین بلخی او به عنوان نقطه‌ی عطفی در تاریخ این سرزمین سخن گفته شده است.
در بخش تاریخی نیز، با تکیه بر منابع گوناگون، ردپای بلخ از کهن‌ترین دوره‌های تاریخی تا دوره‌ی اسلامی بررسی شده است. جایگاه بلخ در دوره‌ی هخامنشیان، دوره‌ی اسکندر و جانشینان او، دوره‌های اشکانیان و کوشانیان بلخی و در نهایت ساسانیان و یفتلی‌ها از موارد شامل بررسی این بخش است.
جعفر احسانی، نویسنده این کتاب کوشیده است که معرفی مختصری از سه زبان اوستایی، پهلوی و بلخی ارائه کند که در گذر زمان در بلخ و توابع آن محوریت داشته است.