ابوالقاسم فردوسی طوسی ملقب به حکیم سخن، شاعر حماسه سرای پارسی گو و سرایندۀ شاهنامه ـ حماسۀ تاریخ ایران‌زمین که امروز در قلمرو زبان پارسی و حوزۀ تمدن فرهنگی این خطه باستانی از احترام و جایگاه ویژه برخودار است در یک خانواۀ دهقان نژاد خراسانی چشم به جهان گشود. حکیم طوس خودش را نیز دهقان نژاد گفته است. چون در دورۀ او پارسیان ازسمرقند و بخارا تا ری و بغداد، زمین‌داران بزرگ در فلات ایران بودند. به همین دلیل فارسی‌زبانان را گاهی برخی اقوام دیگر دهقان/دهگان نیز می‌گفتند. او افزون بر زنده نگه داشتن تاریخ اساطیری و حماسی ایران‌زمین، از نگاه هویت خواهی نیز شهره است. شاهنامه اضافه بر اهمیت نظم و متون بسیار مستحکم ادبی، از جهت جامعه شناسی، فرهنگ سیاسی و هویت شناسی تاریخی دورۀ باستانی نیز مهم خوانده می‌شود. این کاخ بلند حماسه سرایی در سال ۴۱۶ جاودانه شد و آرامگاه او در طوس، محل بازدید گردشگران جهان است.
ابوالقاسم حسن بن منصور فردوسی طوسی، معروف به حکیم سخن و حکیم طوس، شاعر بزرگ حماسه سرای فارسی و سراینده‌ی شاهنامه، بزرگ‌ترین شاعر پارسی‌زبان به شمار می‌آید. او در سال ۳۲۹ هجری قمری در روستای پاژ شهر طوس متولد شد و پس از گذشت بیش از هشتاد سال عمر، در سال ۴۱۶ هجری قمری درگذشت. فردوسی در باغ شخصی خود در طوس به خاک سپرده شد.
فردوسی، برای نگارش این اثر بزرگ و پرارزش حماسی جهان، سی سال از زندگی خود را صرف کرد. فردوسی با نگارش شاهنامه به زبان پارسی، این زبان را زنده و پایدار کرد. او از شاهنامهٔ ابومنصوری به عنوان یکی از منابع اصلی برای سرودن شاهنامه بهره برد. فردوسی در نگارش شاهنامه بیشتر از پارسی سره استفاده کرده است.
شاهنامه فردوسی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین آثار ادبیات جهان شناخته می‌شود و تأثیر فراوانی بر ادبیات فارسی و جهانی داشته است. این اثر نه تنها به عنوان یک اثر ادبی بلکه به عنوان یک منبع تاریخی، فرهنگی و اجتماعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. شاهنامه به شکل مثنوی و حاوی حدود شصت هزار بیت است که تاثیرات گسترده‌ای بر ادبیات، هنر، فرهنگ و افکار جامعۀ پارسی و سایر ملت‌ها که با آن آشنا شدند، داشته است.
25 اردیبهشت/ثور به عنوان روز بزرگداشت فردوسی نام‌گزاری و از آن همه ساله با برپایی همایش‌ها و برنامه‌هایی گرامی‌داشت بعمل می‌آید.
