باباجان غفورف، در ۱۰ جدی/دی سال ۱۲۸۷ هجری خورشیدی در منطقه‌ای روستایی در استان خجند تاجیکستان به دنیا آمد. شهرستان و ناحیه‌ای که این روستا را در بر می‌گیرد، امروزه به افتخار وی «ناحیه باباجان غفوروف» نامیده شده است. پدر وی، سنگینف غفور، دهقان و کار‌گر راه آهن بود و مادرش راضیه آزاد، نیز شاعری بود که تأثیر بسزایی در شکل‌گیری شخصیت فرزندش داشت.
در دوره جوانی او، تاجیکستان شرایط بسیار متفاوتی داشت. در این زمان، جریانات پان‌ترکیستی در جنوب شوروی قدرت گرفته بودند. این جریان‌ها مفهوم ملت تاجیک را به رسمیت نمی‌شناختند و مدعی بودند که مردم آسیای میانه ترک‌تبار بوده و تاجیک‌ها تحت تأثیر تمدن ایران، زبان خود را از دست داده‌اند. با این حال، تلاش‌های روشنفکران بزرگی همچون صدرالدین عینی این ادعاها را به چالش کشید.
فعالیت علمی غفورف در شرایطی آغاز شد که نیاز بود در سطح افکار عمومی اثبات شود که ملت تاجیک از دیرباز دارای تمدن مستقل و تاریخ غنی بوده است.
او در سال ۱۳۰۷ هجری خورشیدی در شهر سمرقند وارد دانشگاه حقوق شد و پس از فارغ‌التحصیلی در سال ۱۳۱۰ هجری خورشیدی به دانشگاه روزنامه‌نگاری در مسکو رفت و سپس به کار روزنامه‌نگاری مشغول شد. وی در سال ۱۳۱۷ هجری خورشیدی در رشته تاریخ به تحصیل پرداخت و در سال ۱۳۲۰ هجری خورشیدی تحصیلات خود را در این رشته به پایان رساند. در همین سال، عنوان علمی «کاندیدای علوم تاریخ» را دریافت کرد و به عضویت اکادمی علوم اتحاد شوروی درآمد. مدتی بعد، به ریاست انستیتوت خاورشناسی این اکادمی منصوب شد.
با وجود پست‌های سیاسی، غفورف هیچ‌گاه از علم و پژوهش غافل نشد. او ضمن تدریس در دانشگاه، در گردآوری و تدوین اطلاعات تاریخی درباره تمدن و تاریخ تاجیکان کوشید. ثمره این کوشش‌ها در سال ۱۳۵۱ هجری خورشیدی با انتشار کتاب مهم «تاجیکان» به زبان روسی نمایان شد. این اثر، تاریخ ملت تاجیک را با بهره‌گیری از دستاوردهای نوین رشته‌هایی چون باستان‌شناسی، سکه‌شناسی، منبع‌شناسی و… بازگو می‌کند و یکی از آثار مرجع در تاریخ‌نگاری تاجیکستان به شمار می‌رود.
لازم به ذکر است که به دستور امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان، به مناسبت سی‌امین سالگرد استقلال تاجیکستان در سال ۱۴۰۰ هجری خورشیدی، یک جلد از این کتاب به تمام خانواده‌های کشور اهدا شد تا در هر خانه‌ای نسخه‌ای از آن وجود داشته باشد.
