سیروس شمیسا متولد ۲۹ حمل/فروردین سال ۱۳۲۷ هجری خورشیدی در رشت است. او تحصیلات خود را در دانشگاه شیراز آغاز کرد و ابتدا در رشته پزشکی مشغول به تحصیل شد، اما پس از مدتی تغییر رشته داد و در نهایت از رشته ادبیات فارسی فارغ‌التحصیل شد. سپس وارد دوره دکتری ادبیات فارسی در دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۵۷ هجری خورشیدی از رساله خود تحت راهنمایی استاد محمدرضا خانلری دفاع کرد.
سیروس شمیسا در سال ۱۳۸۰ هجری خورشیدی به عنوان یکی از چهره‌های ماندگار ایران شناخته شد و آثارش در بسیاری از دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شود. او به عنوان استاد ادبیات فارسی، پژوهش‌های خود را در زمینه‌های مختلفی مانند نقد ادبی، زبان‌شناسی، سبک‌شناسی نثر و شعر فارسی انجام داده است. آثار او در تحلیل و بررسی شعر معاصر فارسی، به ویژه شعر نو و شاعران معاصر مانند فروغ فرخزاد و سپهری، بسیار تأثیرگذار بوده اند.
در طول دوران فعالیت حرفه‌ای خود، سیروس شمیسا کتاب‌های متعددی تألیف کرده است که در میان آنها می‌توان به آثار مهمی چون داستان یک روح (تأویل داستان بوف کور صادق هدایت)، سبک‌شناسی نثر، انواع ادبی، راهنمای ادبیات معاصر (شرح و تحلیل گزیدهٔ شعر نو فارسی)، نگاهی به فروغ فرخزاد، مکتب‌های ادبی، شاهدبازی در ادبیات فارسی (کتاب جنجالی او که به معشوق مذکر در تاریخ ایران پرداخته است)، سیروس در اعماق (رمان)، مونسون (رمان) و فرهنگ تلمیحات (اشارات اساطیری، داستانی، تاریخی، مذهبی در ادبیات فارسی) اشاره کرد که هر کدام از این آثار در حوزه‌های مختلف نقد ادبی، زبان‌شناسی و تاریخ ادبیات فارسی به تحلیل و بررسی مسائل گوناگون پرداخته‌اند.
سیروس شمیسا همچنین در زمینه ترجمه نیز فعالیت‌هایی داشته است. از جمله آثار ترجمه شده او می‌توان به با یونگ و هسه و کتاب عشق جادویی اشاره کرد. این آثار علاوه بر غنای علمی، به فهم بهتر ارتباطات میان فرهنگ‌های مختلف و تأثیرات متقابل میان ادبیات فارسی و سایر فرهنگ‌ها کمک کرده‌اند.
شمیسا در حوزه‌های مختلفی همچون نقد ادبی، تاریخ ادبیات فارسی و تحلیل آثار مهم ادبیات معاصر آثار قابل توجهی به رشته تحریر درآورده است و همچنان او یکی از مهم‌ترین چهره‌های ادبیات معاصر ایران به شمار می‌رود.
