محمد شاه واصف باختری شاعر، نویسنده، مترجم، منتقد و پژوهش‌گر نام‌بُردار حوزۀ زبان و ادبیات فارسی، فرزند قاری محمدالله و بانو زینب در ۲۴ حوت/اسفند سال ۱۳۲۱ هجری خورشیدی در محلۀ گذر دربار شهر مزارشریف ولایت بلخ زاده شد. دورۀ ابتداییه را در لیسۀ باختر مزارشریف به فرجام رساند، صنوف دهم و یازدهم را در لیسۀ حبیبیه خواند و سند فراغت را در سال ۱۳۴۱ از لیسۀ باختر شهر مزارشریف به دست آورد.
واصف باختری در سال ۱۳۴۵ هجری خورشیدی از رشتۀ زبان و ادبیات دانشگاه کابل گواهینامۀ لیسانس گرفت و در همان سال در دیپارتمنت فارسی دری ریاست تألیف و ترجمۀ وزارت معارف کار را آغاز کرد.
در سال ۱۳۵۳ هجری خورشیدی برای تحصیلات عالی به امریکا رفت و در سال ۱۳۵۵ هجری خورشیدی پس از به‌دست‌آوردن گواهینامۀ ماستری در رشتۀ تعلیم و تربیه از دانشگاه کولمبیا، به افغانستان برگشت و دوباره در ریاست تألیف و ترجمه تا سال ۱۳۵۷ به کار خود ادامه داد.
واصف باختری در میزان ۱۳۵۷ زندانی شد و در جدی سال ۱۳۵۸ از زندان رها شد و دو باره تا سال ۱۳۶۱ به حیث ویراستار در ریاست تألیف و ترجمۀ وزارت معارف به کارش ادامه داد.
از سال ۱۳۶۱ تا سال ۱۳۷۴ در اتحادیۀ نویسنده‌گان افغانستان در سمت‌های سردبیر بخش شعر، مدیر مسؤول مجلۀ ژوندون و منشی دارالانشای اتحادیۀ نویسنده‌گان افغانستان کار کرد. او همچنان در طول این سالها در آموزشگاه اتحادیۀ نویسنده‌گان افغانستان تدریس می‌کرد.
واصف باختری سالها عضو گروه دبیران بنیاد فرهنگ افغانستان، عضو گروه رهبری کانون حکیم ناصر خسرو، عضو شورای مرکزی انجمن فرهنگی خوشحال‌خان و عضو هیئت رییسۀ اتحادیۀ ژورنالیستان افغانستان بوده است.
هفت عرس مولانا جلال‌الدین محمد و شش اجلاس عمومی کانون حکیم ناصر خسرو به ریاست او برگزار شده است و بیشتر اسناد اساسی، پیام‌ها و آیین‌نامه‌های انجمن نویسنده‌گان افغانستان را او نوشته و آیین‌نامۀ بسا از کانون‌های فرهنگی به وسیلۀ او نگارش یافته‌اند.
از واصف باختری بیشتر از بیست عنوان کتاب در زمینه‌های سرایش و ترجمۀ شعر در اوزان کلاسیک، نیمایی و آزاد و مقالات فلسفی، پژوهش‌های ادبی و فلسفی، ترجمۀ شعر، ترجمۀ مقالات فلسفی و ادبی و صدها مقاله چاپ شده است.
واصف باختری به زبان‌های انگلیسی و عربی تسلط داشت. مقاله‌ها و شعرهای فراوانی را از انگلیسی به فارسی برگردان کرده و نیز شماری از شعرها و داستان‌های فارسی را به انگلیسی ترجمه کرده است. شماری از شعرهای او به زبان‌های انگلیسی، روسی، چکی و آلمانی نیز برگردان شده‌اند.
واصف باختری دو بار ازدواج کرده است. از ازدواج نخست با نوریه سهرابی، سه دختر: منیژه باختری، نارون باختری و شهرزاد باختری و از ازدواج دوم با ثریا باختری، آتوسا باختری را دارد.
واصف باختری از سال ۱۳۷۵ تا سال ۱۳۸۰ در پاکستان و از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۴۰۲ در ایالت کلیفورنیای امریکا زنده‌گی می‌کرد و به تاریخ بیست و نهم سرطان/تیر سال ۱۴۰۲ هجری خورشیدی مطابق بیستم جولای سال ۲۰۲۳ میلادی چشم از جهان فرو بست و به دیار جاودانه‌گان شتافت.
سال‌شمار زنده‌گی واصف باختری:
۲۴ حوت ۱۳۲۱: تولد، مزارشریف
۱۳۳۲ :سرایش نخستین غزل‌ها: روزنامۀ بیدار، مزارشریف
۱۳۲۹ – ۱۳۳۸: ليسۀ باختر مزار شريف
:۱۳۳۹ – ۱۳۴۰ ليسۀ حبیبیه، کابل
۱۳۴۱:سند فراغت از ليسۀ باختر، مزارشریف
۱۳۴۵: گواهینامۀ ليسانس از دانشکدۀ زبان و ادبيات دانشگاه کابل
۱۳۴۱ – ۱۳۴۶ : ويراستار کتاب‌های درسی در ریاست تألیف و ترجمۀ وزارت تعليم و تربيه
۱۳۵۴: گواهينامۀ ماستری از بخش آموزش و پرورش، دانشگاه کولمبيا، نيويارک، امريکا
۱۳۵۴ – ۱۳۵۷: ويراستار کتاب‌های درسی در ریاست تألیف و ترجمۀ وزارت تعليم و تربيه
میزان ۱۳۵۷ – جدی ۱۳۵۸: زندان پلچرخی
۱۳۵۸ – ۱۳۶۲: ويراستار کتاب‌های درسی در ریاست تألیف و ترجمۀ وزارت تعليم و تربيه
۱۳۵۹ – ۱۳۶۶ : عضو هیئت رییسۀ اتحادیۀ ژورنالیستان افغانستان
۱۳۵۹ – ۱۳۶۸: تدریس در آموزشگاه ادبی انجمن نویسنده‌گان افغانستان
۱۳۶۱ – ۱۳۶۹: منشی دارالانشای انجمن نویسنده‌گان افغانستان
۱۳۶۲ – ۱۳۶۳: مدیر مسؤول مجلۀ ژوندون، از انتشارات اتحادیۀ نویسنده‌گان افغانستان
۱۳۶۴ – ۱۳۷۵: دبير بخش شعر انجمن نويسنده‌گان افغانستان
۱۳۶۵ – ۱۳۷۵: رييس و بنيادگذار کانون دوستداران مولانا
۱۳۷۵ – ۱۳۸۰: پناهنده؛ پیشاور و اسلام‌آباد، پاکستان
۱۳۷۷ – ۱۳۷۹: مسؤول بخش تحقیق و ترجمه در مرکز تعاون افغانستان
۱۳۸۰ – ۱۴۰۲: پناهنده، کلیفورنیا، امریکا
۲۹سرطان ۱۴۰۲: درگذشت، کلیفورنیا، امریکا
برگرفته از سایت استاد واصف باختری
