نورالعین بَتالوی، مشهور به واقف لاهوری، از شاعران برجسته پارسی‌گوی در سبک هندی و عراقی بود که در قرن دوازدهم هجری قمری می‌زیست. او در شهر بتاله از توابع لاهور در پنجاب هند و در خانواده‌ای علمی و قاضی‌پیشه به دنیا آمد. پدر و جد او قاضی امانت‌الله از قضات شناخته‌شده منطقه بودند. واقف از کودکی به فراگیری علوم دینی، ادبیات فارسی و عربی و منطق پرداخت و هم‌زمان با مطالعه آثار بزرگان ادب چون مولانا، سعدی، حافظ و بیدل، به سرودن شعر گرایش یافت.
واقف لاهوری به‌تدریج در سرایش شعر سبک هندی و عراقی به مهارت رسید و دیوان او شامل حدود شش تا هفت هزار بیت شعر، عمدتاً در قالب غزل و رباعی، بود. او با شاعران و ادیبان برجسته زمان خود، از جمله سراج‌الدین علی‌خان آرزو، شاه عبدالحکیم حاکم، غلام‌علی آزاد بلگرامی و فقیرالله آفرین، معاشرت داشت.
در سال ۱۱۷۰ هجری قمری، همراه شاه عبدالحکیم حاکم به دکن سفر کرد و پس از اقامت در اورنگ‌آباد و بندر سورت، بار دیگر به هند بازگشت. در این سفرها با مشکلاتی مانند بیماری و راهزنی روبه‌رو شد اما با پشتیبانی دوستانی چون آزاد بلگرامی توانست مسیر را ادامه دهد. او به کیمیاگری نیز علاقه داشت و ابزارهایی مربوط به این فن را با خود همراه می‌برد.
آثار واقف به روانی لفظ، ژرفای معنا و پرداخت دقیق مضمون شهرت یافت. شاعران معاصر او، همچون آرزو و آزاد بلگرامی، وی را «شمس‌الدین پنجاب» لقب دادند و توانایی‌اش را در پختگی سخن ستودند.
واقف لاهوری نه تنها شاعر، بلکه به اخلاق نیکو، پرهیزگاری و اخلاص در علم و ادب نیز شناخته می‌شد. آثار او سهمی ارزشمند در غنای شعر سبک هندی و عراقی دارد و میراثش الهام‌بخش محققان و دوستداران شعر فارسی است. وی در سال ۱۱۹۰ هجری قمری درگذشت. دیوان او شامل حدود ۸۰۰ غزل باقی مانده که همچنان مورد توجه پژوهشگران است.
به پاس خدمات ادبی و فرهنگی او، روز ۱۰ سنبله/شهریور به نام «روز بزرگداشت واقف لاهوری» در تقویم فرهنگی یاد می‌شود و محافل ادبی این روز را گرامی می‌دارند.
