ابوریحان محمد بن احمد بیرونی، جغرافی‌دان، ستاره‌شناس، تقویم‌دان، ریاضی‌دان و تاریخ‌نگار، که به «همه‌چیزدان» و «جامع‌الاطراف» شهرت دارد، در سال ۳۶۲ هجری در خوارزم زاده شد. او در خوارزم و خراسان دانش فقه، کلام، جغرافیا و ریاضیات را فرا گرفت. در اوایل جوانی، در زمان سامانیان، به بخارا رفت و در آن‌جا با ابن‌سینا آشنا شد. این آشنایی و مباحثات علمی میان این دو دانشمند بزرگ، میراثی ارزشمند بر جای گذاشت.
با پایان حکومت سامانیان، بیرونی به دعوت سلطان محمود به غزنه رفت و به‌عنوان ستاره‌شناس بزرگ دربار غزنویان جایگاه یافت. او در رکاب سلطان محمود در فتح هند شرکت کرد و در این سفر کتاب معروف «ماللهند» را نوشت که از منابع معتبر هندشناسی در روزگار میانه‌ی خراسان به‌شمار می‌رود.
این دانشمند بزرگ آثار فراوانی در حوزه‌های گوناگون علمی از خود به‌جا گذاشته است. از مهم‌ترین آثار او «آثار الباقیه عن القرون الخالیه» است که در آن به تقویم‌های مختلف، جشن‌ها و رسوم ملل پرداخته، و نیز «قانون مسعودی» که از آثار برجسته‌ی او در زمینه‌ی نجوم و ریاضیات به‌شمار می‌آید.
مشهور است که او در بستر بیماری و در آستانه‌ی سفر آخرت، با فقیه ابوالحسن علی ولواجی درباره‌ی «حساب جدات فاسده» از مباحث ریاضی گفت‌وگو می‌کرد. وقتی ولواجی به او گفت: «اکنون زمان استراحت است»، بیرونی پاسخ داد: «می‌خواهم دانسته از جهان بروم.»
بیرونی در سال ۴۴۲ هجری در غزنی چشم از جهان بست و در همان‌جا به خاک سپرده شد.
