علامه صلاحالدین سلجوقی، از چهرههای درخشان فرهنگ، اندیشه و سیاست افغانستان، در سال ۱۲۷۵ هجری خورشیدی در محلهی پایحصار، در جوار قلعهی تاریخی ارگ اختیارالدین هرات چشم به جهان گشود. وی فرزند مفتی سراجالدین سلجوقی، مفتی شهر هرات و از خاندانهای سرشناس اهل علم و معرفت بود. فضای پرورشیافته در آن خانهی دانشپرور، سنگبنای شخصیت فکری و معنوی او شد.
صلاحالدین سلجوقی آموزش ادبیات فارسی را نزد پدر آغاز کرد و در نوجوانی، با مبانی زبان و علوم عربی آشنایی ژرف یافت. پس از آن، تحصیل در مدرسهی سلجوقیهای هرات را آغاز کرد و علوم متداول زمان را در آنجا فراگرفت. در ادامهی مسیر علمی، با سفر به کشورهای پاکستان، هند و عربستان، به آموختن زبانهای اردو، انگلیسی و عربی پرداخت و افقهای فکری خود را گسترش داد.
سلجوقی فعالیت حرفهای خود را در سال ۱۲۹۴ خورشیدی، با انتصاب بهعنوان مفتی محکمهی شرعی هرات آغاز کرد. او سپس در حوزههای آموزش و فرهنگ نیز نقش فعالی ایفا نمود: مدتی بهعنوان آموزگار لیسهی حبیبیه در کابل و مدیر معارف هرات خدمت کرد و همزمان، به نگارش و سردبیری جراید «اتفاق اسلام» و «فریاد» در هرات پرداخت.
با انتقال به کابل، تدریس در لیسهی استقلال را بر عهده گرفت و به عضویت دارالتألیف نیز درآمد. بهتدریج، در عرصههای مختلف مطبوعاتی و دیپلماتیک کشور نقش برجستهای یافت. از جمله مسؤولیتهای مهم او میتوان به مدیرمسؤولی روزنامهی «ثروت»، منشیگری دارالتحریر شاهی (در سال ۱۹۲۳ میلادی)، مدیریت مطبوعات وزارت امور خارجه، کنسولی افغانستان در بمبئی، ژنرال کنسولی در دهلی، ریاست مستقل مطبوعات (در سال ۱۳۱۸ خورشیدی)، مستشاری و وزیر مختاری درجه اول در سفارت افغانستان در کراچی، نمایندگی مردم هرات در دورهی هفتم شورای ملی (در سال ۱۳۲۸ خورشیدی) و باز هم ریاست مستقل مطبوعات در سال ۱۳۳۲ خورشیدی اشاره کرد.
علامه سلجوقی در عین حال، اندیشمندی روشنگر، سخنور و نویسندهای توانا بود که در مسیر خدمت به فرهنگ و آگاهی، از هیچ تلاشی فروگذار نکرد. آثار مکتوب، سخنرانیها و فعالیتهای سیاسی و فرهنگی او، در حافظهی معاصر افغانستان جایگاهی خاص دارد.
سرانجام، این مرد فرزانه و پرکار، در ۱۶ جوزای سال ۱۳۴۹ خورشیدی دیده از جهان فروبست و در گورستان شهدای صالحین کابل، در کنار دیگر بزرگان فرهنگ و ادب افغانستان به خاک سپرده شد. روانش شاد و یادش گرامیباد!