امیر هوشنگ ابتهاج (ه. ا. سایه) در ششم حوت/اسفند 1306 هجری خورشیدی در رشت متولد شد و آموزش‌های اولیه را در رشت و تهران به انجام رسانید و نخستین دفتر شعرش را زیر نام «نخستین نغمه‌ها» در سال 1325 هجری خورشیدی منتشر نمود.
به روایت سفرنامه باستانی پاریزی، ابتهاج در سال ۱۳۴۶ در جشن هنر شیراز، بر آرامگاه حافظ، شعری خواند که با استقبال زیادی روبرو شد.
ابتهاج از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ سرپرست برنامه‌ی گل‌ها و پایه‌گذار برنامه‌ی موسیقایی گلچین هفته در رادیو ایران بود. وی همچنین در واقعه‌ی میدان ژاله (۱۷ شهریور ۱۳۵۷) به‌همراه محمدرضا لطفی، محمدرضا شجریان و حسین علیزاده به نشانه‌ی اعتراض به حکومت پهلوی از رادیو کناره گیری کرد. وی مدتی به‌عنوان مدیرکل شرکت دولتی سیمان تهران فعالیت کرد و در سال ۱۳۶۶ به همراه خانواده‌اش به آلمان مهاجرت کرد.
هوشنگ با خلق آثار ماندگار در ادبیات و موسیقی ایران به شهرت رسید و به یکی از چهره‌های شناخته‌شده‌ی شعر فارسی تبدیل شد. از آثار برجسته‌ی او می‌توان به تصنیف “سپیده” و غزل‌های “در کوچه‌سار شب”، “حصار” و “ارغوان” اشاره کرد. یکی از مهم‌ترین آثار ابتهاج، تصحیح دیوان حافظ با عنوان “حافظ به سعی سایه” است که نخستین‌بار در سال ۱۳۷۲ منتشر شد. او سال‌های زیادی را صرف پژوهش ادبی و حافظ‌شناسی کرد و این کتاب حاصل تلاش‌های اوست.
غزل‌های ابتهاج به دلیل مضامین گیرا و دلکش، تشبیهات و استعاره‌های بدیع و زبان روان و موزون، از آثار برجسته‌ی ادبیات فارسی معاصر به شمار می‌روند. اشعار نیمایی او نیز دارای درون‌مایه‌های تازه و ابتکاری هستند. او از کودکی به موسیقی علاقه‌مند بود و با هنرمندان برجسته‌ی موسیقی ایران از جمله محمدرضا شجریان و محمدرضا لطفی همکاری داشت. مدیریت او در برنامه‌ی گل‌ها فصل مهمی از موسیقی سنتی ایران را رقم زد.
از جمله آثار ابتهاج می‌توان به “نخستین نغمه‌ها”، “سراب”، “سیاه‌مشق”، “شبگیر”، “زمین”، “چند برگ از یلدا”، “یادنامه”، “تا صبح شب یلدا”، “یادگار خون سرو”، “آینه در آینه”، “تاسیان” و “پیر پرنیان‌اندیش” اشاره کرد.
ابتهاج در طول زندگی پر بار خود، تأثیر عمیقی بر شعر و موسیقی ایران داشت و آثارش همچنان مورد توجه علاقه‌مندان به ادبیات و هنر قرار دارد.
ابتهاج در ۱۹ اسد/مرداد ۱۴۰۱ هجری خورشیدی در شهر کلن آلمان به علت نارسایی کلیه و کهولت سن درگذشت و پیکر او به ایران منتقل شد و در باغ محتشم رشت به خاک سپرده شد. روانش شاد و یادش انوشه باد!
