غلام‌نبی عشقری، در سال ۱۲۷۱ هجری خورشیدی در قریهٔ چهل‌تن از شهرستان پغمان استان کابل چشم به جهان گشود. پدرش، محمدرحیم (به روایت دیگر شیرمحمد، معروف به داده‌شیر)، از بازرگانان معتبر آن زمان بود که در شهرهایی چون بخارا، کابل، بلخ و هند به تجارت اشتغال داشت.
عشقری در دوران کودکی، طی چند سال پیاپی، پدر، مادر و برادر خود را از دست داد و با تلخی یتیمی بزرگ شد. آموزش ابتدایی را نزد ملاهای قریه آغاز کرد و در نوجوانی با قرآن، گلستان و بوستان سعدی، پنج‌گنج نظامی، دیوان حافظ و مثنوی معنوی آشنا شد؛ این آثار تأثیر عمیقی بر ذوق و زبان او گذاشتند.
در سال ۱۲۹۳ خورشیدی، نخستین شعر خود را با تخلّص «عشقری» سرود. از آن پس، نزدیک به هفتاد سال به‌صورت پیوسته به سرودن شعر پرداخت و اشعارش در مطبوعات آن زمان منتشر می‌شدند. عشقری تحصیلات رسمی نداشت، اما از طریق مطالعهٔ آزاد و معاشرت با اهل ادب، زبان و بیان خود را پرورش داد.
او در بخش‌هایی از زندگی به آموزگاری و تجارت پرداخت و سپس، از سال ۱۳۳۵ خورشیدی، شغل صحافی را پیشه کرد. دکان کوچک او در کوچهٔ شوربازار کابل، به محفل دیدار شاعران، موسیقی‌دانان و اهل فرهنگ بدل شد. چهره‌های درخشان ادبیات افغانستان چون قاری عبدالله، صوفی عبدالحق بیتاب، مولانا خال‌محمد خسته، غلام‌محمد نوید، نزیهی و شایق جمال از معاشران او بودند. در این حلقه‌ها، بسیاری از شاعران جوان‌تر نیز از راهنمایی‌ها و تجربه‌های او بهره‌مند شدند.
عشقری هرگز ازدواج نکرد. با زهد و قناعت زندگی می‌کرد و ساده‌زیستی را بر تجمل ترجیح می‌داد. در یکی از دوره‌های زندگی، سرپرستی کودکی یتیم را از بدخشان بر عهده گرفت و برایش زمینهٔ آموزش فراهم کرد، اما آن کودک در جوانی از دنیا رفت.
سفرهایی به بخارا و مناطق دیگر نیز در زندگی او ثبت شده است. خود در برخی اشعارش به وابستگی فرهنگی و خانوادگی به بخارا اشاره دارد و آثارش از تأثیر عرفان اسلامی، به‌ویژه آموزه‌های مولوی و سبک بیدل، برخوردار است.
شعر عشقری آمیزه‌ای از زبان فاخر و گفتار عامیانه است. قالب‌هایی چون غزل، دوبیتی، واسوخت و رباعی در سروده‌هایش به‌چشم می‌خورند. او به زبان مردم نزدیک بود و مضامینی چون عشق، اجتماع، طنز، عرفان، و مسائل روزمره را با زبانی ساده، روان و خوش‌آهنگ بیان می‌کرد. گفته می‌شود که مجموع سروده‌های او به بیش از ۸۰ هزار بیت می‌رسد.
از جمله آثار چاپ‌شدهٔ او می‌توان به: از خاک تا افلاک عشق، با مقدمهٔ حیدری وجودی، پشاور، ۱۳۶۴ خورشیدی؛ کلیات صوفی عشقری، به اهتمام عبدالحمید وهاب‌زاده، تهران، ۱۳۷۷، دیوان صوفی عشقری با ویراستاری باور بامیک و زیر نظر صالح‌محمد خلیق، با کمک داوود نظام، انتشارات امیری، ۱۴۰۲ هجری خورشیدی اشاره کرد.
صوفی غلام‌نبی عشقری در شب نهم سرطان/تیرماه سال ۱۳۵۸ هجری خورشیدی، در سن ۸۷ سالگی در شهر کابل چشم از جهان فروبست و در شهدای صالحین به خاک سپرده شد. روان آن صوفی عارف شاد و یادش انوشه باد!
