علی‌اکبر دهخدا در سال ۱۲۵۷ هجری خورشیدی در محله‌ی سنگلج تهران زاده شد. پدرش، خان‌بابا خان، از ملاکان قزوین بود و پیش از تولد فرزندش به تهران مهاجرت کرد. پس از درگذشت پدر در بروجرد، تربیت دهخدا بر عهده‌ی مادرش قرار گرفت. غلامحسین بروجردی، از دوستان خانوادگی، نخستین معلم او بود و دهخدا نزد او تحصیلات سنتی را آغاز کرد. در سال ۱۲۷۸ هجری خورشیدی، دهخدا وارد مدرسه‌ی علوم سیاسی وابسته به وزارت خارجه شد و چهار سال بعد، در زمره‌ی نخستین فارغ‌التحصیلان این مدرسه قرار گرفت. در این دوره، با زبان فرانسوی و علوم جدید آشنا شد و از استادانی چون محمدحسین فروغی بهره برد.
پس از پایان تحصیلات، دهخدا به وزارت خارجه پیوست و مدتی در سفارت ایران در بالکان مشغول به کار شد. با بازگشت به ایران در سال ۱۲۸۴ هجری خورشیدی، فعالیت‌های سیاسی او همزمان با جنبش مشروطه آغاز شد. وی با دعوت میرزا جهانگیرخان شیرازی و میرزا قاسم‌خان تبریزی به انتشار روزنامه‌ی صور اسرافیل پیوست. در این روزنامه، ستون چرند و پرند را با نام مستعار «دخو» می‌نوشت که با زبانی طنزآمیز و انتقادی به بیان مسائل اجتماعی و سیاسی می‌پرداخت. سبک خاص دهخدا در این مقالات، آغازگر شیوه‌ای نوین در نثر فارسی و روزنامه‌نگاری ایران شد. پس از به توپ بستن مجلس در سال ۱۲۸۷ هجری خورشیدی و سرکوب مشروطه‌خواهان توسط محمدعلی شاه، دهخدا مجبور به مهاجرت شد و ابتدا به پاریس و سپس به سوئیس رفت. در این دوران، انتشار صور اسرافیل را در خارج از کشور ادامه داد.
پس از سقوط محمدعلی شاه، دهخدا به ایران بازگشت و به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شد، اما پس از مدتی از سیاست کناره گرفت و به پژوهش‌های فرهنگی و ادبی پرداخت. مهم‌ترین و ماندگارترین اثر او «لغت‌نامه‌ی دهخدا» است که نخستین واژه‌نامه‌ی جامع فارسی محسوب می‌شود. این اثر حاصل بیش از ۴۰ سال تلاش اوست و شامل تعاریف، معانی، اصطلاحات، شواهد تاریخی و ادبی واژگان فارسی است. دهخدا همچنین کتاب‌های ارزشمندی چون «امثال و حکم» را تألیف کرد که مجموعه‌ای از ضرب‌المثل‌های فارسی همراه با توضیحات آن‌هاست.
دهخدا سال‌های پایانی عمرش را در تهران، در انزوای نسبی سپری کرد. وی در ۷ حوت/ اسفند سال ۱۳۳۴ هجری خورشیدی درگذشت و در قبرستان ابن‌بابویه شهر ری به خاک سپرده شد. از او به‌عنوان «پدر واژه‌نامه‌نویسی معاصر ایران» یاد می‌شود. سبک طنز اجتماعی او در «چرند و پرند» الهام‌بخش نویسندگان و روزنامه‌نگاران بسیاری شد. آثار او همچنان یکی از منابع مهم زبان و ادبیات فارسی محسوب می‌شود و «لغت‌نامه‌ی دهخدا» مرجعی بی‌بدیل برای پژوهشگران زبان فارسی است.
