یکم سنبله/شهریور، زادروز محمود طرزی

محمود طرزی

محمود طرزی در ۱ سنبله ۱۲۴۴ هجری خورشیدی در شهر غزنی به دنیا آمد. پدرش غلام‌محمد طرزی، خود شاعر برجسته‌ای محسوب می‌شد. مادرش سلطانه بیگم، دختر شهزاده مودودخان، چهارمین همسر پدر طرزی بود. این پیشینه‌ی خانوادگی، هم شأن اجتماعی و هم زمینه‌ی فرهنگی مناسبی برای محمود طرزی فراهم آورد.

در دوران پادشاهی عبدالرحمن‌، خانواده‌ی محمود طرزی به دلیل نگرانی‌های سیاسی به قلمرو عثمانی تبعید شد. مسیر مهاجرت آن‌ها شامل توقف کوتاه در کراچی بود و سپس در دمشق، مرکز روشنفکری امپراتوری عثمانی، سکونت گزیدند.

در دمشق، محمود طرزی در سنین جوانی به فراگیری زبان‌های عربی و ترکی پرداخت و سپس به آموختن زبان‌های آلمانی، فرانسوی و انگلیسی نیز در حد توان ترجمه رسید. وی دو بار به نقاط مختلف اروپا سفر کرد و با جریان‌های نوگرایانه و فکری اروپا آشنا شد.

طرزی در استانبول با سید جمال‌الدین افغانی آشنا شد و این آشنایی، تأثیری عمیق بر دیدگاه‌های وی درباره نوگرایی و اصلاحات در اسلام گذاشت.

با عفو امیر حبیب‌الله، محمود طرزی در سال ۱۲۸۱ هجری خورشیدی به کابل بازگشت. او در تمامی دوران فعالیت‌های سیاسی و ادبی خود، برای تحول افغانستان کارهایی انجام داد. حضور او در مناصب بلندپایه وزارت خارجه و همچنین نسبت خانوادگی با شاه، فرصت و مسئولیت ویژه‌ای برای تأثیرگذاری بر سیاست و فرهنگ کشور فراهم آورد. تأسیس مدارس نوین مانند «لیسه حبیبیه» و «مکتب حربیه» و سپس انتشار روزنامه سراج‌الاخبار در ۱۲۹۰ هجری خورشیدی، نمونه‌هایی از این تغییرات بودند.

سراج‌الاخبار نخستین‌بار در همان سال (۱۲۹۰) به چاپ رسید و تا سال ۱۲۹۸ ادامه یافت. طرزی در این نشریه رمان و شیوه‌های نوین ادبی اروپا را به خوانندگان افغانستان معرفی کرد و ترجمه‌های متعددی از آثار ژول ورن مانند «سیاحت دور دنیا در ۸۰ روز»، «بیست هزار فرسخ سیاحت زیر بحر»، «سیاحت در جو هوا» و «جزیره پنهان» را منتشر ساخت.

تألیفات اصلی وی از جمله: سیاحت در سه قطعه روی زمین (چاپ ۱۹ عقرب ۱۲۹۱)، از هر دهن سخنی و از هر چمن سمنی، جغرافیای منظوم افغانستان، جغرافیه ادب در فن یا محمودنامه در نظم، روضه حکم و ترجمه‌های وی: سیاحت دور دنیا در ۸۰ روز (ژول ورن، ترجمه از ترکی به فارسی)، جزیره پنهان، بیست هزار فرسخ سیاحت زیر بحر، سیاحت در جو هوا، فاجعه‌های پاریس، جنگ روس و جاپان (در پنج جلد) است.

محمود طرزی در ۱ قوس ۱۳۱۲ هجری خورشیدی در استانبول، ترکیه درگذشت.

روانش شاد و یادش گرامی‌ باد!

اشتراک گزاری از این طریق:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

فراخوان