خواجه میر درد دهلوی که در سال ۱۱۳۳ قمری در دهلی زاده شد، از شاعران پیشتاز و پرجوش سده‌ی دوازدهم در هند بود. نسب وی از سوی پدر به خواجه بهاءالدین نقشبند می‌رسد. خواجه محمدطاهر نقشبندی که پدرکلان خواجه میردرد بود در عهد اورنگزیب از بخارا به هند مهاجرت و در آنجا سکنی گزید. خواجه میردرد علوم ظاهری و باطنی را نزد پدر فرا گرفت و از مریدان پدر خویش به‌شمار می‌رفت.او را در علوم فقه، حدیث، تفسیر و دیگر علوم متداولۀ عصر خویش از سرآمدان شمرده اند. در جوانی شغل سپاهیگری داشت ولی بناء بر مشورت پدر از آن شغل منصرف شده و خرقۀ درویشی پوشید و پس از مرگ پدر جانشین وی گردید. گویند در موسیقی نیز دست بلندی داشت و به فارسی و اردو (ریخته) شعر می‌سرود. ماهانه دوبار در خانه‌اش مجلس سماع برگزار می‌کرد. اواخر زندگی خواجه میردرد مصادف به ناامنی‌ها و اغتشاشات در دهلی بود و با جود آن وی از دهلی جایی نرفت و بالآخره در همین شهر به سال 1199ق بدرود حیات گفت.
آثار
- اسرار الصلوة: در ارکان نماز است که آنرا در پانزده سالگی نوشته است.
- مجموعۀ رباعیات موسوم به «رسالۀ واردات».
- علم‌الکتاب در شرح رباعیات خویش که راجع به عرفان و تصوف است.
- رسائل اربعه
- رسالۀ دیگری به نام «حرمت غنا» دارد که ظاهراً سراغی از آن نیست.
نمونه‌ی شعر
به پیش خسته‌دلان زلفِ پُرشکن مشکن
دل شکسته‌ی ما تابِ این نمی‌آرد
ز خُلقِ نیک، فزونتر کمالِ دیگر نیست
بغیر گل ثمری یاسمین نمی‌آرد
***
هرچند به علم و فضل ممتاز شوی
مشکل که به فقر نکته‌پرداز شوی
بویی نشنیده‌ای ز عرفان تا حال
مدّت باید که واقف راز شوی
***
از راحتِ چندروزه خوش‌دل نشوی
وز خنجرِ رنج و درد بسمل نشوی
گر غافلی از حضور هستیّ خدا
ای ننگِ عدم! ز مرگ غافل نشوی
