محمد یونس طغیان ساکایی، از فرزانگان عرصه‌ی دانش و ادب، استاد بازنشسته‌ی دانشگاه کابل و شاه‌نامه‌پژوه نام‌دار کشور، در پی بیماری‌ای در ایالات متحده‌ی امریکا چشم از جهان فروبست.
یونس طغیان در سال ۱۳۳۵ هجری خورشیدی در ولسوالی اندراب ولایت بغلان زاده شد. آموزش‌های ابتدایی و متوسطه را در زادگاه خود فراگرفت و سپس برای ادامه‌ی تحصیل به کابل رفت. وی مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد را از دانشگاه کابل و درجه‌ی دکتری را از دانشگاه تاجیکستان به دست آورد.
دکتر ساکایی سال‌ها در دانشگاه‌های کابل، بلخ و بغلان به تدریس زبان و ادبیات فارسی دری پرداخت و نسل‌های بسیاری از دانشجویان را با ذوق و اندیشه‌ی ادبی پرورش داد. او در کنار تدریس، به پژوهش‌های گسترده در حوزه‌ی شاهنامه‌پژوهی پرداخت و آثار ماندگاری از خود برجای گذاشت. از مهم‌ترین تألیفاتش می‌توان از کتاب‌های «نظم در دری»، «در شناخت فردوسی و شاهنامه»، «تاریخ ادبیات در سده‌های هفتم و هشتم هجری»، «تاریخ ادبیات در سده‌های نهم و دهم هجری» و «متون تاریخی برای دورهٔ کارشناسی ارشد» یاد کرد. آخرین اثر او با عنوان «شهر رویاهای من کابل» است.
پس از تسلط دوباره‌ی طالبان بر افغانستان، دکتر طغیان به امریکا مهاجرت کرد و در ایالت کالیفرنیا اقامت گزید. سرانجام، پس از دوره‌ای بیماری سرطان، در دوازدهم میزان/مهر ۱۴۰۴ هجری خورشیدی در بیمارستان استنفورد چشم از جهان فروبست.
رهبری «خانهٔ مولانا» درگذشت دکتر ساکایی را به جامعه‌ی علمی و فرهنگی کشور، خانواده و دوست‌داران ایشان، تسلیت گفته، روانش را شاد خواسته و یادش را گرامی می‌دارد.
