پیش درآمد
سیستان، به‌عنوان یکی از مناطق مهم تاریخی و فرهنگی، از دیرباز جایگاه ویژه‌ای در تمدن بشری داشته است. این منطقه، که از دوران باستان مهد پرورش تمدن‌های برجسته و انسان‌های فخیم بوده، سهم قابل‌توجهی در شکل‌گیری هویت فرهنگی و اجتماعی در جهان داشته است.
در دوره میانه اسلامی، سیستان و خراسان همچون دو خواهر، به‌عنوان بال شرقی سرزمین‌های اسلامی، نقشی اساسی در گسترش فرهنگ غنی مشرق‌زمین ایفا کردند و آثار ارزشمندی از خود به یادگار گذاشتند. مردمان بزرگ‌منش سیستان، با سه شاخص اصلی هویت اسلامی، فارسی و سیستانی، شخصیت‌های نام‌آوری را به تاریخ منطقه معرفی کردند؛ زنانی و مردانی که هر یک درخشش ویژه‌ای در عرصه‌های مختلف داشته‌اند و میراثی گران‌بها برای دیروز و امروز برجای گذاشته‌اند.
شهرهای مهم سیستان تاریخی تاپیش از شکل‌گیری دولت‌های ملی افغانستان و ایران شامل زرنج، فراه، لشکرگاه، لاش، جوین و بخش‌های زابل و غزنی بود. هرچند شهرک‌های دیگر هم در این حوزه وجود داشتند که از شهرت بسزای تاریخی برخوردار بودند که امروز در قلمروی افغانستان یا ایران قرار دارند.
سلسله نام‌آوران سیستان تلاشی است در راستای احیای چهره تاریخی سیستان بزرگ و معرفی شخصیت‌های برجسته این سرزمین. این اقدام، از یک‌سو زمینه‌ای برای شناخت مفاخر تاریخی سیستان فراهم می‌کند و از سوی دیگر فرصتی را مهیا می‌سازد تا از میراث علمی و فکری آنان در راستای اعتلا و توسعه سرزمین ما بهره ببریم.
نخستین شخصیت از صد نام‌آور سیستان، ابراهیم سجزی، مخترع خط معقلی است
۱
ابراهیم سجزی
مخترع خط معقلی
ابراهیم سجزی سیستانی، دانشمند و مخترع خط معقلی، از برجسته‌ترین شخصیت‌های علمی و فرهنگی قرن اول هجری در سال 60 هجری به دنیا آمد و به دلیل ابتکارش در خط و نویسه‌شناسی، در تاریخ علوم و هنرهای خطی اهمیت زیادی دارد.
او به ویژه به خاطر ابداع خط معقلی مشهور است. این خط که از پانزده حرف از حروف اوستایی در خط «مسند» استفاده می‌کند، به عنوان یک سیستم نوشتاری جدید به‌جای حروف خط کوفی، معرفی شد. ابراهیم سجزی با ایجاد اصول و قواعدی برای این خط، توانست آن را از خط مسند ساده‌تر و کاربردی‌تر سازد. خط معقلی به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردش، مورد توجه و استفاده بسیاری از نویسندگان و دانشمندان قرار گرفت و تأثیر زیادی بر تاریخ خط و نوشتار اسلامی گذاشت.
این دانشمند بزرگ در نیمه اول سده دوم هجری درگذشت. اطلاعی از مکان وفات ابراهیم سجزی سیستانی در دست نیست. با این حال، میراث او در زمینه خط و نویسه‌شناسی همچنان زنده است و تأثیرات او بر تاریخ خط و نوشتار اسلامی به خوبی شناخته شده است.
