بی‌بی هرثمه هروی، معروف به ام‌الفضل، یکی از بانوان محدث خراسانی در سده پنجم هجری بود. نام کامل او بی‌بی هروی هرثمی بنت عبدالصمد بن علی بن محمد هروی بود و در سال ۳۸۰ قمری در قریۀ بخشه از توابع هرات به دنیا آمد. او از فرزندان هرثمه بن اعین بلخی، کارگزار، وزیر و فرمانده معروف عباسی بود.
بعضی منابع نام او را «کفیزی» ثبت کرده‌اند. او را زن عالم و فاضل تعریف کرده‌اند و در روزگار خود یگانه محدث مورد اعتبار دانسته شده است. بی‌بی هرثمه به دلیل دانش و مهارت‌هایش در روایت حدیث نبوی شناخته شده بود و جزء مشهور به نام او راویان مختلفی نقل کرده‌اند. او نویسندۀ کتابی با عنوان جزء بی‌بی بنت عبدالصمد الهرویه و الهرثمیه، معروف به جزء بی‌بی به زبان عربی بود.
شمس‌الدین ذهبی در کتاب معروف خود به نام تاریخ الکبیر دربارۀ بی‌بی هرثمه و جزوۀ مشهور او نوشته است. او در سال ۴۷۷ قمری در هرات چشم از جهان فروبست.
