در دفتر چهارم مثنوی مولوی، اثر مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، حکایت مورچه و قلم را چه زیبا بیان کرده است: مورچه‌یی قلمی را مشاهده کرد که بر روی کاغذ حرکت می‌کرد و نقوش زیبایی می‌کشید. او به مورچه‌ی دیگر گفت: «ببین، این قلم چه طرح‌های زیبا و جالبی ایجاد می‌کند.» دوستش که کمی بیشتر می‌فهمید، پاسخ داد: «این نقوش کار قلم نیست، بلکه حاصل حرکت انگشت است.» مورچه‌ی دیگر که دانش بیشتری داشت، افزود: «نه، این نقوش نه به قلم و نه به انگشت مربوط می‌شود، بلکه کار بازو است.» به این ترتیب، هر مورچه‌یی که به موضوع نزدیک‌تر بود، علت بالاتری را معرفی کرد.
