زنده‌گی‌نامۀ صالح‌محمد خلیق
صالح‌محمد خلیق فرزند محمدعیسی، دانشمند، شاعر، نویسنده، پژوهشگر، روزنامه‌نگار و مترجم، در 12 آبان سال 1334 هجری خورشیدی در شهر مزارشریف، مرکز ولایت بلخ، دیده به جهان گشود.
آموزش‌ها
خلیق بعد از سپری کردن دورۀ دانش‌آموزی در دبیرستان استقلال کنونی شهر مزار شریف، آموزش‌های فنی را در رشتۀ زمین شناسی در دانش‌سرای نفت و گاز بلخ و آموزش‌های عالی را تا درجۀ کارشناسی در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه بلخ و دورۀ کارشناسی ارشد را در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه پیام نور جمهوری اسلامی ایران به پایان رسانیده است.
کارهای اداری و فرهنگی
خلیق به سمت‌های کارمند کارخانۀ کود شیمیایی بلخ، رئیس انجمن نویسنده‌گان بلخ، کارگزار امور فرهنگی ولایت‌های شمالی کشور و مدیر مسؤول و سردبیر مجلۀ «جنبش»، مجلۀ «ام‌البلاد»، روزنامۀ «بیدار» و مجلۀ «کیان» کار کرده است و از بنیادگذاران انجمن نویسنده‌گان بلخ و عضو انجمن پیوند تاجیکستان، کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی، کانون فرهنگی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، کانون فرهنگی امیر علی‌شیر نوایی و چند کانون دیگر و عضو گروه دبیران چندین نشریه است. صالح‌محمد خلیق از بهمن 1383 تا اردیبهشت 1399 رئیس اطلاعات و فرهنگ ولایت بلخ ایفای وظیفه کرد و پس از چهل سال خدمت در دستگاه دولت بر بنیاد قانون بازنشسته شد. وی از سال 1369 بدین‌سو رئیس انجمن نویسنده گان بلخ است و در باروری ادبیات و شعر امروز بلخ و پرورش و بالنده‌گی بسیاری از شاعران و نویسنده‌گان مطرح بلخ نقش داشته است.
خلیق و خانواده
صالح‌محمد خلیق در سال 1356 با دوشیزه مینا خلیق ازدواج کرده است و ثمرۀ این ازدواج دو پسر و چهار دخترِ دانش‌آموخته به نام‌های بهرام برزین، سهراب سامانیان، شگوفه خلیق، نگینه، تهمینه و پیمانه خلیق اند.
همایش‌های جهانی و سفر های خارجی
صالح‌محمد خلیق در 15 همایش جهانی در داخل و خارج از کشور شرکت کرده و به کشورهای تاجیکستان، اوزبیکستان، ایران، پاکستان، ترکمنستان، هندوستان، عربستان سعودی، ترکیه، فرانسه، لهستان و ایالات متحده آمریکا سفر کرده است.
آثار صالح‌محمد خلیق
از صالح‌محمد خلیق 21 دفتر شعری به چاپ رسیده است، که عبارت اند از: سلام به آفتاب، کاج بلند سبز، برپای راه ابریشم، یک آسمان ستاره، از اوج‌های آبی، سرود ملی عشاق، در بامیانِ قلبِ منی، مراد از بلخ تو بودی، نقطه و نقطه، باز هم نقطه، اینک فقط تو مانده ای، سوگ‌نامه گل سرخ، آخرین مرز بی‌کرانی، سرنوشتی دیگر، هیجانِ جان، سخن عشق، کولاک می‌گرید ( برگردان شعر‌های سرگی یسینین از روسی به فارسی)، زمزمۀ نام خراسان، به ره‌گذار غچی‌ها، از زخم‌های تازه، از برگ‌های ریختۀ یادنامه‌ها و در قحط‌سال عاطفه.
از خلیق 20 اثر پژوهشی و منثور نیز به چاپ رسیده اند که عبارت اند از: جشن‌های آریایی، عقاب در فرهنگ ملی و جهانی و سروده ها، سرگذشت روزنامۀ بیدار، فریاد آزادی یا نگرشی بر سروده‌های علامه بلخی، تاریخ ادبیات بلخ، تاریخ روزنامه‌نگاری بلخ، آهنگ کیانی، ساحه‌های باستانی و بناهای تاریخی بلخ، آیینه در آیینه، تأثیر شاه‌نامه بر شعر مقاومت افغانستان، ناشناخته‌های دانش، نشانه‌های شکوه گذشتۀ بخدی، والیان بلخ در نخستین سدۀ پس از بازستانی استقلال افغانستان، جاذبه‌های گردش‌گری بلخ، میدان‌های نفت و گاز قشقری و بلخ، نامۀ رستگاری، شگفتی‌های هستی، پیام‌آور روشنایی و مهر، جُستارهای زبانی و ادبی، پاییز در بهار.
همچنین از صالح‌محمد خلیق ده‌ها مقالۀ علمی، پژوهشی و ادبی در نشریه‌ها و کتاب‌های معتبر در داخل و خارج کشور به چاپ رسیده اند.
از نام، آثار و احوال صالح‌محمد خلیق تا اکنون در بیش از 200 کتاب در داخل و خارج از کشور یاد شده است و کتاب‌های صالح‌محمد خلیق در کتابخانه‌های بزرگ و معروف کشورهای افغانستان، تاجیکستان، اوزبیکستان، ایران، فرانسه، ایتالیا، آلمان و ایالات متحدۀ آمریکا و غیره موجود میباشند.
تقدیرها
در 19 اردیبهشت 1393 خورشیدی، از چهلمین سال سرایش شعر خلیق از سوی انجمن ادبی «هشت بهشت» با برگزاری همایشی در بلخ بزرگداشت شد، در جشن نوروز سال 1394 برایش لقب «پژوهشگر بلخ» داده شد و در 19 آبان 1394 از جای گاه وی به عنوان یک نویسندۀ پیش‌کسوت کشور، از سوی نهاد دانش آموخته‌گان افغانستان با برگزاری همایشی در بلخ گرامی‌داشت شد و نیز در 2 دی 1395 انجمن قلم افغانستان در کابل با برگزاری محفلی از او بزرگداشت کرد و در بهار سال 1396 دکتر محمداشرف غنی، رئیس جمهور کشور، برای او به عنوان یک شاعر و ادیب، مدال دولتی غازی میر مسجدی‌خان را تفویض کرد. در 7 مرداد سال 1399 در همایشی که انستیتوت مطالعات استراتیژیک افغانستان تحت عنوان ارج‌گزاری از نخبه‌گان امروز بلخ برگزار کرده بود از صالح‌محمد خلیق با تفویض ستایش‌نامه و اعطای لقب «نخبۀ بلخ» ارج‌گزاری کرد و در 4 شهریور سال 1399 تقدیرنامه‌هایی از طرف مقام وزارت اطلاعات و فرهنگ کشور و مقام ولایت بلخ به پاس 40 سال خدمتش به دولت به وی تفویض شدند.
