ابوعبدالله رودکی
ابوعبدالله جعفر بن محمد بن حکیم بن عبدالرحمن بن آدم متخلص به رودکی معروف به پدر شعر فارسی و استاد شاعران، در دورۀ سامانیان می‌زیست. رودکی در سال 237 هجری در روستای پنج رودک از توابع پنجکینت تاجیکستان امروزی به دنیا آمد و به علاوه زادگاهش در سمرقند، هرات و بلخ سفر و زندگی کرده است. رودکی در دربار ابونصر سامانی شهرت و جایگاه بلندی داشت و مورد تکریم فراوان قرار گرفت. رودکی را ابداع کنندۀ سبک رباعی نیز خوانده اند و به این دلیل او را پدر شعر فارسی می‌گویند که کسی پیش از او دیوان شعری نداشته است. رودکی شاعر شعر غنایی بود و در اشعار او حماسه، آموزش، عشق و اندرز بوضوح به‌مشاهده می‌رسد. هرچند گفته شده است که رودکی بیش از یک میلیون بیت سروده است، اما بیش از هزار بیت از او در قالب غزل، قصیده و رباعی باقی نمانده است. کتاب‌های کلیله و دمنه و سندبادنامه از آثار به‌جاماندۀ مکتوب از رودکی است. در روایات متعدد از دانایی و تسلط رودکی در عرصۀ موسیقی نیز گفته شده است که معروف‌ترین شعر او «بوی جوی مولیان» نیز با موسیقی در دربار ابونصر سامانی توسط خود رودکی اجرا شده است که ابو نصر از تأثیر پذیری آن شعر و موسیقی، بدون کفش عزم سفر فوری از هرات سوی سمرقند می‌کند. رودکی در سال 329 در زادگاهش در روستای پنجکینت چشم از جهان فروبست.
