روزنامه خراسان
محمد بهبودی نیا- برگزیدگان نخستین جایزه ادبی «مولانا» در چهل و نهمین نشست میانفصلی خردسرای فردوسی در مشهد معرفی شدند.
به گزارش خراسان، نشست میانفصلی خردسرای فردوسی با محوریت موضوع شعر و اندیشه مولانا با حضور استادان و شاعران فارسیزبان دو کشور ایران و افغانستان در مشهد برگزار شد و نخستین جایزه ادبی مولانا در این مراسم برندگان خود را شناخت.
دکتر علیرضا قیامتی، استاد زبان و ادبیات فارسی، در ابتدای این مراسم ضمن خوشامدگویی به مهمانان گفت: مولانا امروز جهان را تحت تأثیر شعر و افکار خود قرار داده است؛ مولانا رموزی از هستی را در کنار صلح جهانیان با یکدیگر ارائه کرده که در طول تاریخ کمتر اندیشمندی توانسته است آن‌ها را بیان کند.
وی افزود: اندیشه‌های وحدتبخش مولانا از اوچهره ای جهانی ساخته است. اگر مولانا می‌خواست در یک قالب و روش فکری حرف بزند هیچگاه در اشعارش نمی‌گفت :«نردبان‌هایی است پنهان در جهان/پایه پایه تا عنان آسمان/ هر گروه را نردبانی دیگرست / هر روش را آسمانی دیگرست»
دکترقیامتی تصریح کرد: مولانا همواره شعر را به عنوان ابزاری برای بیان افکارش معرفی کرده و هدف غایی خود را شاعری نمی‌داند. مولانا مهرورزی، صلح و انساندوستی را در شعرش فریاد می زند و از اختلافات گریزان است. او با این آگاهی که زبان فارسی تمامی مشخصات لازم را برای بیان افکارش داراست، از این زبان برای سرودن بهره برده است.
بهره ناچیز ما از اندیشه‌های مولانا
همچنین ،استاد ابوطالب مظفری، رئیس موسسه دُرّ دری (افغانستان) ضمن اشاره به فارسی ستیزی طالبان در افغانستان گفت: ما زبان فارسی را نگاهبان تاریخی افغانستان به شمار می‌آوریم؛ زیرا تاریخنگاران افغانستانی، تمامی تمدن و تاریخ کشور ما را به زبان فارسی نگاشته‌اند؛ اما در چند سال گذشته عده‌ای به بهانه‌های مختلف و با اقدامات ستیزه جویانه خود علیه زبان فارسی سعی در نابودی این زبان دارند.
وی افزود: من وقتی به کشورم و زبان فارسی علاقه مندم، در واقع به مولانا علاقه مندم و نمی‌پسندم با فارسی ستیزی یک عده، مثنوی را به راحتی از دست بدهم. واقعیت این است که مولانا محتاج ما نیست چون اندیشه‌های او در جهان طرفداران زیادی دارد، این ما هستیم که محتاج او و مثنوی هستیم. امروز اندیشه مولانا پیش کسان دیگری رفته است و ما که فرزندان مولانا هستیم، هیچ بهره‌ای از این تفکرات جهانی نبرده‌ایم.
این شاعر و نویسنده نامدار افغانستانی در تشریح تنش‌های کنونی علیه زبان فارسی در افغانستان گفت: امروز دو عامل در افغانستان به عنوان عامل تنش شناخته می‌شود؛ یکی قومیت گرایی و دیگری فارسی ستیزی. در سال‌های گذشته عده‌ای با ابزار قرار دادن قومیت در افغانستان دعوای زبان پشتو و فارسی را به راه انداخته‌اند؛ در حالی که همه اقوام در گذشته‌های نه چندان دور خودشان را متعلق به وطن بزرگی به نام زبان فارسی می‌دانستند.
وی خاطرنشان کرد: استعمارگران همواره با به راه انداختن دعواهای ناسیونالیستی به دنبال تجزیه کشورها هستند. همان طور که در گذشته دیده‌ایم این اتفاق با تعیین زبان تاجیکی برای تاجیک‌ها، زبان ترکمنی برای ترکمن‌ها و زبان ازبکی برای ازبک‌ها رخ داده است؛ به طوری که امروز اگر به سمرقند و بخارا سفر کنیم با این واقعیت روبه رو می‌شویم که در این شهرها که مهد زبان فارسی بوده، دیگر کسی خودش را فارسی زبان نمی‌داند. این اتفاق در افغانستان نیز در حال رخ دادن است. این یک توطئه استعماری است و تا زمانی که دیر نشده باید مردم افغانستان و فارسی زبانان دیگر پای مقابله با فارسی ستیزی بیایند.
استاد مظفری تصریح کرد: پیشنهاد بنده این است که همه دوستان فارسی زبان و پشتو زبان ما در افغانستان با تیزبینی، توطئه فارسی ستیزی را رصد کنند. ما باید این واقعیت را به گوش عموم مردم افغانستان برسانیم که نفع پشتوزبانان، هزاره‌ها، تاجیک ها و به طور کلی همه اقوام ما در این است که زبان فارسی را تقویت کنند. در این میان از کشور ایران نیز درخواست می‌کنیم که ما را یاری کند. باید به این نکته نیز اشاره کنیم این نوع حمایت‌ها از سوی ایران، متاسفانه به دست فراموشی سپرده شده است.
کوچ، سرنوشت مولانا و فارسی زبانان امروز
نجیب بارور، شاعر نام آشنای افغانستانی نیز در این مراسم گفت: ما در افغانستان شعرهای زیبای فارسی و پشتو داریم. به همان اندازه که من به عنوان یک شاعر فارسی زبان از سیاست پست و ناشیانه فارسی ستیزی صدمه می‌بینم، خود پشتوزبان‌های افغانستان بیشتر آسیب می‌بینند. زبان فارسی دارای آثار فاخرزیادی است و من به عنوان یک نویسنده، همیشه می گویم ای کاش عمر من کفاف دهد که تمام این آثار را بخوانم. همین یک نکته نشان دهنده گنجینه غنی زبان فارسی در مقابل زبان پشتو است.
وی افزود: مولانا همیشه من را به یاد کوچ می‌اندازد. همان سیاستی که باعث شد مولانا وطنش را ترک کند باعث شده امروز نیز ما وطنمان را ترک کنیم. همان سیاست فارسی ستیزانه مغولی، امروز دوباره بر سرزمین ما حاکم شده است. امروز فارسی زبانان افغانستان نمی‌توانند در کشورشان بمانند و شعر بگویند و امنیت داشته باشند.
بارور تصریح کرد: خانه ایرانیان امروزی آباد که اگر ما امروز مولانایی را می‌شناسیم به دلیل تحقیقات ،پژوهش‌ها و تلاش‌های برادران ایرانی ما بوده است. به رغم تغییرات فراوان در جغرافیای زبان فارسی یک حلقه وحدت بخش به نام زبان فارسی هنوز من پنجشیری را با خراسانی‌ها و اصفهانی‌ها و شیرازی‌ها و… پیوند می‌دهد. ما در زمان مولانا ایرانی بوده‌ایم و همین امروز هم ایرانی هستیم.
کاخ زبان فارسی در دل امپراتوری بیزانس
در ادامه، دکتر کیمیا تاج نیا، استاد زبان و ادبیات فارسی ضمن تشریح شمایل حضور انسان در جهان بینی و شعر مولانا گفت: شمس سنت سرایش سره فارسی را در ذهن و جان مولانا بیدار می‌کند. در شعر مولانا بسامد واژه سخن، بسامد قابل اعتنایی است. پرداختن به معنا مولانا و شمس را از توجه به زبان غافل نساخته است.
وی افزود: مواجهه شمس و مولانا با زبان، نوعی ائتلاف استراتژیک برای بنا نهادن کاخ زبان فارسی در دل امپراتوری بیزانس و امپراتوری روم شرقی آن هم در آشوب پرمخاطره قرن هفتم است؛ یعنی زمانی که بقای فرهنگ و زبان فارسی به شدت تهدید می‌شد. مولانا به استناد دو اثر سترگی که با زبان فارسی سروده و برای ما به یادگار گذاشته، می‌خواهد به همه ما بگوید مولانا نه بلخی و نه رومی است بلکه مولانا، مولانای پارسی است و تا همیشه مولانای پارسی باقی خواهد ماند.
معرفی برندگان نخستین جایزه ادبی مولانا
در پایان این مراسم، دکتر یامان حکمت تقی‌آبادی به قرائت بیانیه گروه داوران و اعضای کمیتۀ علمی «نخستین جایزه ادبی مولانا» پرداخت و از پوستر این جایزه رونمایی شد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، آفتابی است متعلق به همه حوزه‌های فرهنگی جهان که هر زنگی و رومی و هرکجایی و ناکجایی میتواند از نورِ آن توشه‌ای فراچنگ آورد و «عالمِ صغیرِ» خود را روشنایی بخشد.
این جایزه شاید نخستین جایزه ادبی با محوریت مولانا میان کشورهای فارسی زبان باشد. تلاش ما این است که پس از ثبت اساسنامه جایزه در نهادهای بین‌المللی مانند یونسکو، بتوانیم این همایش را گسترش داده و در سال‌های آینده به چند زبان مقاله و پایان‌نامه و کتاب بپذیریم.»
برگزیدگان نخستین جایزه ادبی مولانا
برگزیدگان نخستین جایزه علمی و ادبی مولانا به انتخاب داوران در بخش مقالات پژوهشی، «افسانه واحدیار»، «خدانظر اعتمادی»، «نیلوفر عسل علیزاده» بودند و در بخش پایان‌نامه‌ها، «طارق ذاکر» برگزیده شد. داوران این جایزۀ ادبی بر اساس حروف الفبا «اسدا… شعور»، «افسر رهبین»، «سید حسین اشراق حسینی»، «حامد مهراد»، «سید رضامحمدی»، «شکوفه اکبرزاده»، «علیرضا قیامتی»، «محمدکاظم کاظمی»، «یامان حکمت تقی‌آبادی» بودند.
نخستین جایزۀ ادبی مولانا، با میان‌داری مستقیم دو نهاد، یعنی خانۀ مولانا از افغانستان و خردسرای فردوسی از ایران و همراهی انجمن علمی مطالعات صلح ایران، انجمن پایندان و بخش فرهنگی بنیاد احمدشاه مسعود برگزار شد.
