صاحب بن عباد، ادیب، نویسنده، شاعر و وزیر دربار رکن‌الدوله، مؤیدالدوله و فخرالدوله دیلمی بود. کنیه‌اش ابوالقاسم و ملقب به “کافی الکفاه” و “صاحب است”. وی در سال ۳۲۴ هجری بدنیا آمد و طی سی و هشت سال فعالیت خود به نوشتن و وزارت پرداخت و از تولید آثار در حوزه‌ی ادبیات عربی و فارسی حمایت کرد. به همین دلیل، قرن چهارم را قرن “صاحبی” نامیده اند. بزرگ‌ترین اثر او واژه‌نامه‌ی عربی به‌نام “کتاب المحیط” است. صاحب بن عباد در شهرهای اصفهان و ری کتابخانه‌هایی تأسیس کرد. هنگامی که نوح بن منصور سامانی، حاکم خراسان به طور مخفیانه از او دعوت کرد تا وزارت را بپذیرد، صاحب بن عباد این پیشنهاد را با اشاره به وفاداری به عهد و همچنین اشاره به این موضوع که برای جابجایی کتاب‌ها باید چهارصد بار شتر مورد استفاده قرار گیرد، رد کرد. در عین حالی که صاحب بن عباد به دلیل تصمیم خود برای عدم دخالت در مسائل سیاسی، پیشنهاد نوح بن منصور سامانی را رد کرد، از جانب دیگر، به ارزش‌های فرهنگی و دانش پایبند بود. او کتابخانه‌های خود را به‌طور گسترده برای استفاده عموم طلبه و اهل علم قرار داد. این اقدام نشان از اهمیتی است که او برای انتقال دانش و فرهنگ داشته و اینکه به آموزش و پرورش دانش‌آموزان و محققان اهمیت زیاد می‌گذاشت. از این رو، او مؤسس اولین کتابخانه‌ی عمومی در جهان اسلام شناخته می‌شود. همچنین تعمیر برج و باروی شهر قزوین و تأسیس مسجد جامع صغیریا و مسجد جورجیر در اصفهان نیز از اقدامات وی است. صاحب بن عباد در سال ۳۸۵ هجری در شهر ری درگذشت و پس از آن، جنازه‌اش به اصفهان منتقل شد.
