ابوالکلام آزاد
(۱۹۵۸-۱۸۸۸)
دانشمند، سیاستمدار و یکی از رهبران برجستهی آزادی هند که به دلیل حمایت از وحدت مسلمانان و هندوها و انتقاد از جدایی پاکستان شهرت دارد. او در مکه متولد شد و در مدارس دینی عربستان سعودی تحصیل کرد. وی تأثیر زیادی از ایدئولوژی پاناسلامی سید جمالالدین افغانی پذیرفته بود.
او یکی از بانیان جنبش خلافت در هند بود که برای احیای خلافت اسلامی تلاش میکرد. معتقد بود که با سقوط خلافت عثمانی در ترکیه، باید این نظام دوباره احیا شود تا اسلام را محوریت بخشد و دولتی جهانی بر پایه اصول اسلامی شکل گیرد.
آزاد به سیاست آرام علاقه داشت و از پیروان سرسخت جنبش عدم همکاری بود. در سال ۱۹۱۹، با سازماندهی میلیونها مرد و زن از هندوها و مسلمانان، مخالفت خود را با حاکمیت بریتانیا در هند نشان داد و بر پرهیز از خشونت تأکید داشت.
او معتقد بود که سوسیالیسم میتواند برای دولت مستقل هند سودمند باشد. در زمان رهبری حزب کنگره ملی هند، از این سیاستها حمایت میکرد، اما در نشست سال ۱۹۳۶ با مخالفت جناحهای راستگرای افراطی روبهرو شد و از رهبری کنار گذاشته شد.
آزاد دانشجویان زیاد از افغانستان داشت. او به فارسی، عربی، هندوی، بنگالی، اردو و هندی تسلط داشت و کتابهای متعددی در زمینه سیاست و تاریخ نوشته است.
برای مطالعه بیشتر
- ضلالرحمن، حکیم سید. مولانا آزاد: یک مطالعه. بهوپال: صیفیه کالج، ۱۹۹۰.
- گروه نویسندگان هند. ابوالکلام ازاد هند. دهلی نو: مرکز شورای فرهنگی هند، ۱۹۹۰.
- کمار، رایندرا. زندگی و آثار ابولکلام آزاد. دهلی نو: انتشارات اتلانتیک، ۱۹۹۱.