محمد غزالی
(۱۹۹۶-۱۹۱۷)
محمد غزالی، اندیشمند سیاسی و مذهبی مصری، در شهر اسکندریه متولد شد و تحصیلات خود را در دانشگاه الازهر به پایان رساند. او از معدود ایدئولوگهای برجسته جماعت اخوانالمسلمین بهشمار میرود و آثار متعددی در زمینه اندیشه اسلامی، سیاست و جامعه نگاشته است.
غزالی در پی آن بود که عوامل اصلی ضعف و خلأ قدرت در جهان اسلام را شناسایی و برطرف کند. او بیسوادی، نژادپرستی و تفرقه را از جمله موانع پیشرفت امت اسلامی میدانست و بر این باور بود که با ارتقای سطح آگاهی و دانش مسلمانان، میتوان این آسیبها را ریشهکن کرد.
از دیدگاه غزالی، در جامعهای اسلامی که در آن مسلمانان مؤمن زندگی میکنند، نباید افراد مرتد به باورهای دینی مردم خدشه وارد کنند. او هشدار میداد که اگر دولت در برخورد با ارتداد کوتاهی کند، ممکن است افراد جامعه بهطور خودسرانه وارد عمل شوند.
در حوزه اقتصاد اسلامی نیز غزالی تأکید میکرد که اصول بنیادین و نگرش اسلام نسبت به عدالت اقتصادی باید مبنای سیاستگذاری قرار گیرد تا نظامی سالم و متوازن شکل گیرد که به نیازهای همه اقشار جامعه پاسخ دهد.
محمد غزالی آثار متعددی درباره اسلام و اقتصاد مدرن، رابطه اسلام با استبداد سیاسی، و موضوعاتی چون تساهل و خشونت در روابط میان اسلام و مسیحیت نگاشته است. نوشتههای او حتی پس از درگذشتش نیز مورد توجه و مطالعه پیروان و پژوهشگران قرار دارد.
برای مطالعه بیشتر:
۱. غزالی، محمد. الاسلام و المناهج الاشتراکیه. قاهره: دارالکتب الحدیثه، ۱۹۶۰.
۲. ادگار، ویلیام. «شیخ محمد غزالی و تأثیر جهانی او»، پژوهشگاه مطالعات تقریبی.
۳. کفشگرجلودار، حسین. «نگاهی به اندیشههای امام محمد غزالی در حوزه اقتصاد اسلامی»، نشریه پژوهه، پژوهشکده باقرالعلوم.
