پیری یوسف پرودن (۱۸۰۹-۱۸۶۵)
پییری یوسف پرودون انارشیست فرانسه‌ای است که در یک خانواده دهقان متولد شد. او را بنیان‌گذار انارشیسم نوین می‌دانند. مانند دیگر انارشیست‌ها می‌خواست بنیاد دولت را از جا برکند. پرودون یک دانشمند خودساخته بود و خودش علوم مختلف را آموخته بود.
این دانشمند فرانسه‌ای در زمانی که در پاریس کار می‌کرد، با چارلز فوریه ملاقات کرد و از دانش سوسیالیسم یوتوپیایی او متاثر شد. در پاریس وقت خود را صرف نوشتن کرد و کتاب “ثروت چیست؟” را در سال ۱۸۴۰ میلادی چاپ کرد. او در این کتاب خود را انارشیست جلوه داد و گفت که “ثروت دزدیده شده است!” منظور پرودن این بود که نهادهای نظام سرمایه‌داری به یک عده اندک اجازه می‌دهند تا ثروت فقرا را دزدی کنند و آنان را مورد بهره‌برداری قرار دهند. همین مسئله منجر به بی‌عدالتی و نابرابری در همه عرصه‌های زندگی انسان شده است.
علی‌رغم انتقادهای شدید به نظام سرمایه‌داری، او به دکترین کمونیسم نیز تاخته و اعلام کرد که اگر سرمایه‌داری، برابری را از میان برداشته است، در عوض کمونیسم آزادی را از میان برداشته است. او می‌گفت که افراد باید بر ابزار تولید نظارت داشته باشند. از این طریق آزادی افراد نیز تأمین می‌شود.
در برابر نظام کاپیتالیسم و کمونیسم، پرودن نظام انارشیسم را طرح‌ریزی کرد که به آن “همزیستی” گفته‌اند. او نوعی فدرالیسم با غیرتمرکزسازی قدرت در مرکز را مورد پسند قرار داد. در این نظام، انجمن‌های صنعتی نیز از طریق قراردادها با هم متحد می‌شوند. یعنی سلسله قوانین نباید آنان را گرد هم جمع کنند.
نظام همزیستی پرودن از طریق قراردادهای آزاد و با در نظر داشتن منافع انسان به پیش می‌رود. به عقیده او این نظام از کارگران حمایت کرده و از سخت‌گیری و قدرت بوروکراتیک جلوگیری می‌کند. برای تأسیس این نظام، پرودن پیشنهاد می‌کند که به انجمن‌های طبقه کارگر امتیاز داده شود.
پرودن در سال ۱۸۴۹ به سبب اعتراض به تمایلات استبدادی حکومت زندانی شد. لویی ناپلئون سوم او را دوست نداشت. او در مدت سه سال در زندان کتاب‌هایی نوشت که در آن به دنبال نظام فدرالی جهانی بود تا با ملیت‌گرایی تعویض شود. پس از رهایی دوباره به زندان محکوم شد و به بلژیک فرار کرد. سرانجام به پاریس آمد و فوت کرد.
برای مطالعه بیشتر:
- وودکوک، جی. پیری یوسف پرودن: زندگی‌نامه. لندن: روتلج، ۱۹۵۶.
- شیلدون، گارت وارد. دایره‌المعارف اندیشه سیاسی. نیویارک: فکت ان فایل، ۲۰۰۱.
