میرزا محمدعلی صائب تبریزی، در حدود سال ۱۰۰۰ یا به روایت دقیق‌تر ۱۰۰۷ هجری قمری، در اصفهان چشم به جهان گشود. تبار او به خانواده‌ای فرهنگی و بازرگان از تبریز بازمی‌گردد که در دوران سلطنت شاه عباس صفوی به اصفهان مهاجرت کرده بودند. همین پیشینه سبب شد که وی به‌رغم تولد در اصفهان، به صائب تبریزی شهرت یابد.
صائب در خانواده‌ای اهل علم و ادب پرورش یافت و از همان نوجوانی به تحصیل در علوم دینی، ادبیات، حکمت و عرفان پرداخت. شرف‌الدین علی شیرازی از استادان تأثیرگذار او بود.
در جوانی، صائب به هند سفر کرد؛ سرزمینی که در آن زمان زیر سلطه‌ی شاه‌جهان گورکانی بود و دربارش میزبان شمار زیادی از ادیبان زبان فارسی. صائب مدتی در آن‌جا زیست و از فضای فرهنگی، رنگارنگی زبانی و اندیشه‌های فلسفی و عرفانی هند تأثیر پذیرفت. بازتاب این سفر را می‌توان در پیچیدگی تصویرپردازی، باریک‌اندیشی مفاهیم و بومی‌سازی مضامین در شعر او دید.
پس از بازگشت از هند، صائب در اصفهان مقیم شد و مورد توجه شاه عباس دوم صفوی قرار گرفت. شاه لقب ملک‌الشعرا را به او داد و منزلت بالایی برایش قائل شد.
صائب بیش از هفتاد هزار بیت شعر سروده است و برخی نسخه‌ها تا صد هزار بیت نیز برآورد کرده‌اند. اشعار او غالباً در قالب غزل است، با مضامین اخلاقی، عرفانی، فلسفی و اجتماعی. او توانست تصویرسازی بومی، ترکیبات نو، نگاه درونی و سبک شخصی را چنان در شعر فارسی گسترش دهد که نسل‌های بعدی او را به عنوان قله‌ی سبک هندی شناختند.
صائب تبریزی در سال ۱۰۸۶ هجری قمری در اصفهان درگذشت و در همان‌جا به خاک سپرده شد. آرامگاه او در محله‌ی یوسف‌آباد اصفهان امروزه یکی از زیارتگاه‌های ادیبان، دانش‌پژوهان و علاقه‌مندان به فرهنگ فارسی است.
