عزیز آریانفر در سوم عقرب/آبان سال ۱٣٣٨ هجری خورشیدی در شهر مزارشریف زاده شد. پدرش نیک‌محمد خان حائری، تاجر بود. عزیز آریانفر تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌اش را در زادگاه خود به پایان رساند و در سال ۱٣۵٦ هجری خورشیدی از آموزشگاه فنی نفت و گاز مزارشریف فارغ‌التحصیل شد.
در سال ۱٣۵٨ هجری خورشیدی برای ادامه تحصیلات عالی به اتحاد جماهیر شوروی سفر کرد و در دانشکدۀ زمین‌شناسی دانشگاه دولتی مسکو پذیرفته شد. او در این دانشگاه به تحصیل در رشته زمین‌شناسی پرداخت و در تابستان سال ۱٣۶۴ هجری خورشیدی موفق به کسب مدرک کارشناسی ارشد در این رشته شد.
علاوه بر فعالیت‌های تحصیلی و تخصصی خود در زمینه‌ی زمین‌شناسی، آریانفر به عنوان نویسنده و مترجم نیز شناخته می‌شود. او در طول سال‌های فعالیت خود، آثار متعددی را از زبان روسی به فارسی ترجمه کرده و نقش مهمی در تبادل فرهنگی میان افغانستان و کشورهای روس‌زبان ایفا کرده است. توانمندی‌های ادبی و علمی او در ویرایش و ترجمه، او را به یکی از چهره‌های برجسته در ادبیات و زبان‌شناسی فارسی دری تبدیل کرده است.
عزیز آریانفر علاوه بر فعالیت‌های علمی و تخصصی در زمین‌شناسی، در حوزه‌های ادبیات، تاریخ، و زبان‌شناسی نیز فعالیت‌های برجسته‌ای داشته است. از آثار مهم او می‌توان به کتاب “پان‌تورکیسم و تاریخ‌سازی” اشاره کرد که در آن به تحلیل و نقد پان‌تورکیسم و تأثیر آن بر تاریخ‌سازی پرداخته است. همچنان کتاب “یادداشت‌هایی درباره گستره تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی و تمدنی خراسان” اثر دیگری از عزیز آریانفر است که به تحلیل و بررسی دقیق تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و تمدن منطقه خراسان بزرگ پرداخته است و بر اهمیت این منطقه به‌عنوان خاستگاه بسیاری از شخصیت‌های علمی، ادبی و فرهنگی تأکید می‌کند.
آریانفر همچنین مقالات تحقیقی و علمی زیادی در حوزه زبان‌شناسی و مسائل تاریخی منتشر کرده است. این مقالات که به زبان‌های مختلف ارائه شده‌اند، اغلب به موضوعات مهمی همچون تاریخ خراسان بزرگ، زبان‌شناسی تطبیقی، و بررسی‌های فرهنگی-تمدنی می‌پردازند. آثار تحقیقی او به دلیل دقت علمی و رویکرد تحلیلی عمیق، جایگاه ویژه‌ای در محافل آکادمیک افغانستان و منطقه دارند.
