شانزدهم دلو/بهمن، روز درگذشت غلام‌محمد غبار

Ghulam-Mohammad-Ghubar

میرغلام‌محمد غبار در سال ۱۲۷۶ هجری خورشیدی در کابل در خانواده‌ای برجسته به نام میرزا میر محبوب خان به دنیا آمد. وی آموزش‌های ابتدایی‌ را در خانواده آموخت و به تحصیل در زمینه‌های مختلفی چون تاریخ، فلسفه و ادب علاقه‌مند شد. دوران جوانی او همزمان با وقوع تحولات اجتماعی مهم در افغانستان بود. در این دوره، جنبش‌های استقلال‌خواهی و مشروطه‌خواهی در کشور در جریان بود.

غبار در سال ۱۲۹۶ هجری خورشیدی وارد عرصهٔ کار دولتی شد و به عنوان کارمند گمرک کابل فعالیت خود را آغاز کرد. در سال‌های بعد، در پست‌های مختلف دولتی به خدمت پرداخت و در دورهٔ حکومت امان‌الله خان، در موقعیت‌های برجسته‌ای مانند مدیر جریده «ستاره افغان»، معاون وزارت امنیه عمومیه و کاتب وزارت مختاری افغانستان در پاریس خدمت نمود. فعالیت‌های او در این دوران عمدتاً در راستای اصلاحات و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی کشور بود.

غبار از بنیانگذاران انجمن ادبی کابل بود که به همراه چهره‌هایی چون محمد انور بسمل و عبدالحق بیتاب، این انجمن را تشکیل دادند. این انجمن نقش مهمی در تجدید نظر در تاریخ‌نگاری و فرهنگ افغانستان داشت. غبار در این انجمن به نوشتن مقالاتی درباره تاریخ افغانستان و مسایل اجتماعی و فرهنگی پرداخت. همچنین، در سال ۱۳۰۳ هجری خورشیدی، در زمان حکومت امان‌الله خان، نماینده تجارتی افغانستان در نمایشگاه مسکو شد.

در دورهٔ نادرشاه، غبار به دلیل مخالفت‌های سیاسی و فرهنگی با حکومت نادرشاه، زندانی شد و مدتی طولانی را در تبعید و زندان گذراند. در سال ۱۳۱۱ هجری خورشیدی، به همراه دیگر روشنفکران آن زمان، به دلیل فعالیت‌های سیاسی‌اش بازداشت شد. وی پس از چهار سال زندان، به فراه و قندهار تبعید شد و در این دوران کتاب‌های مهمی چون «تاریخ احمد شاه بابا» را نوشت.

در دههٔ ۱۳۳۰ هجری خورشیدی، غبار به عنوان نماینده مردم کابل به شورای ملی انتخاب شد و به تاسیس حزب وطن پرداخت. این حزب به دنبال اصلاحات سیاسی و اجتماعی در افغانستان بود. اما در سال ۱۳۳۱ هجری خورشیدی حکومت این حزب را ممنوع‌الفعالیت اعلام کرد.

غبار به عنوان مورخ و نویسنده، آثار زیادی از خود به جا گذاشت. مهم‌ترین اثر او، کتاب «افغانستان در مسیر تاریخ» است که اولین جلد آن در سال ۱۳۴۶ هجری خورشیدی منتشر شد. این کتاب پس از توقیف در داخل کشور، در سال‌های بعد در خارج از افغانستان به چاپ رسید و به یکی از منابع مهم تاریخ‌نگاری افغانستان تبدیل شد. آثار دیگر غبار شامل «تاریخ مختصر افغانستان»، «تاریخ احمد شاه بابا»، و «تاریخ اسلام در افغانستان» هستند.

میرغلام‌محمد غبار به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تاریخ‌نگاران و روشنفکران معاصر افغانستان شناخته می‌شود. آثار او همچنان در حوزه تاریخ‌نگاری و تحلیل‌های سیاسی افغانستان مورد توجه قرار دارد و شخصیتش در تاریخ معاصر کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

میرغلام‌محمد غبار در سال ۱۳۵۶ هجری خورشیدی در حالی که برای درمان بیماری معده به برلین غربی رفته بود، در شانزدهم دلو/بهمن سال ۱۳۵۶ هجری خورشیدی چشم از جهان بست و پیکرش در گورستان شهدای صالحین کابل به خاک سپرده شد. روانش شاد و یادش گرامی‌باد!

اشتراک گزاری از این طریق:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

فراخوان