ابوالفضل محمد بن عبیدالله بلعمی، متولد سال ۲۲۹ هجری قمری، یکی از دانشمندان و وزیران برجسته‌ی دوره‌ی سامانیان بود. او متولد شهر «بلعم»، یکی از شهرهای روم در آن زمان بود. پدرش ابوعلی بلعمی، صاحب کتاب تاریخ بلعمی و نخستین وزیر از خاندان بلعمیان محسوب می‌گردد. بلعمی در ایام وزارت، در گسترش عدالت، علم و تدبیر امور مملکت تلاش نمود. خاندان بلعمی پس از برمکیان، پر آوازه‌ترین خاندان‌هایی اند که به منصب وزارت رسیده‌اند و نام و یادشان در کتاب‌های ادب و تاریخ به فراوانی آمده است. آن‌ها به زبان فارسی توجه ویژه‌ای داشتند و در ترویج آن نقش مهمی ایفا کردند. در زمان وزارت ابوالفضل بلعمی بسیاری از کتاب‌ها از زبان عربی به فارسی ترجمه شدند، از جمله ترجمه‌ی کتاب کلیله و دمنه که توسط او به نثر پارسی منتشر شد.
بلعمی ادب‌دوست و هنرپرور بود و به رودکی توجه خاصی داشت، تا جایی که رودکی به‌خواهش او و دستور نصر بن احمد، «کلیله و دمنه» را از نثر به‌نظم درآورد. بلعمی نیز مورد محبت و تحسین رودکی بود. از او به عنوان گرانمایه و گنجور سخن یاد می‌کنند. بلعمی راوی حدیث و از اصحاب و شاگردان محمد بن عمرو مروزی و محمد بن نصر مروزی بود. او همچنین از عالمان ادب و اهل بلاغت بوده و کتاب‌هایی تالیف کرده است، از جمله کتاب “تلقیح البلاغه” که یکی از مهم‌ترین آثار اوست. علاوه بر این، “المقالات”، “الشامل”، “مفاخر المقاله فی اللغه”، “ملتقط الفتاوی” و “نظم الجمان” از دیگر آثار بلعمی محسوب می‌شود. وی در سال ۳۲۹ هجری قمری درگذشت.
