ملتی که به تاریخ، هویت، فرهنگ و ادبیات خود پشت کرد، هرگز به اقتدار و ثبات نمی‌رسد. مردمی که قدر داشته‌های فرهنگی خود را نفهمند و به آن توجه نکنند، از فهرست ممالک توسعه‌یافته و پیروز، حذف خواهند شد.
دین هرگز دشمن تاریخ و فرهنگ نیست، اما این روحانیون کم‌سواد و ناآشنا با علم و کتاب و تعقل استند که از مذهب استفاده می‌کنند و جمعی را به جان جمعی دیگر می‌اندازند و شورش و دلهره و رنج می‌آفرینند.
به عقل و دانش و آگاهی خود اعتماد کنیم و انسانیت را گرامی بداریم…
کسانی که با نوروز سرِ ستیز دارند در واقع در برابر نوشدن و تازه‌گی و نظافت، مقاومت می‌کنند؛
این یعنی جهل…
_ بهار آغازی دوباره برای زمین است که باجشن و سرور همراه می‌شود و رنگی تازه به شهرها، روستاها و خانه‌ها می‌دهد. آداب و رسوم نوروز، آیین استقبال از این فصل سبز است؛ فصلی که آمدنش بهانه خوبی به دست‌مان داده تا به تکاپو بیفتیم و سنت‌هایی کهن را به جا بیاوریم. حالا وقت آن است که از نوروز
و رسم و رسومش بیشتر بدانید و این
کهن‌جشنِ گره خورده با دانش و ارزش‌های نوین بشری را بیشتر بشناسید.
نوروز از انگشت‌شمار جشن‌ها و عیدها در تمام تاریخ انسان است که آن را به عنوان میراث با ارزش و جهان‌شمول در یونسکو ثبت کرده‌اند.
نوروز که زادگاهش شهر بلخ باستان است، پیشینه‌ی حدود ۵۷۰۲ ساله داشته و رسوم و آیین‌های ویژه نوروزی هزاران سال است که نسل به نسل به خراسانی‌ها منتقل می‌شود. مردم خراسان(افغانستان کنونی) نوروز را آغاز فصل طراوت بهار و زندگی مجدد طبیعت می‌دانند و برای رهایی از زمستان سرد و خشک و ناخوشایند و به منظور تجلیل از نوروز، از هفته‌ها قبل آماده این جشن می‌شوند.
نوروز جشنِ نو شدن و تازه‌گی‌هاست.
ما نوروز باستانی را با این رسوم، گرامی می‌داریم:
عیدی و هدایا …
یکی از رسم‌های دیرین در نوروز، عیدی دادن و عیدی گرفتن است. کوچک‌ترها از شوق گرفتن پول‌های نو و تانخورده سر از پا نمی‌شناسند و با شوقی خاص منتظر دریافت آن‌ها هستند.
بزرگ‌ترها قبل از تحویل سال پول‌های عیدی را به نشانه تبرک، لای قرآن می‌گذارند و پس از آغاز سال، آن‌ها را به عنوان عیدی به کوچک‌ترها(کودکان)می‌دهند.
برخی به جای پول، هدایایی را برای عزیزان خود تهیه و به آن‌ها تقدیم می‌کنند..
دید و بازدیدها…
احتمالا در گذشته، مردم می‌دانستند که روزی آن‌قدر غرق در مشغله‌ها و روزمرگی‌ها می‌شویم که فرصت دیدن اقوام خویش را هم نداریم. رسم دیرین دید و بازدید نوروز بهانه خوبی است تا دست‌کم سالی یک بار گرد هم بیاییم و شادی این جشن باستانی را با عزیزان‌مان شریک شویم.
پوشیدن لباس نو..
رسم بر این است که در ایام نوروز و به هنگام دید و بازدیدها به نشانه نو شدن لباس زمین، جامه نو بر تن می‌کنند و خود را می‌آرایند تا به بهترین شکل در طول این جشن دیده شوند.
سیزده به در …
سیزدهمین روز از جشن‌های نوروزی با عنوان “سیزده به در” شهرت دارد و حسن ختام جشن نوروز به حساب می‌آید. باور قدیمی حکایت از این دارد که باید در این روز برای راندن نحسی از خانه خارج شد و به دامان طبیعت رفت. امروزه در تقویم رسمی این روز تحت عنوان روز طبیعت نام گذاری شده و با برپایی میله‌ی(پیک نیک)خاص توسط خانواده‌ها در سراسر کشور جشن گرفته می‌شود.
تجمع در زیارتگاه‌ها …
در دو شهر کابل و «مزار شریف» مرکز استان بلخ، زیارتگاه‌های با شکوهی منسوب به حضرت علی (ع) وجود دارند که بسیار مورد توجه مردم افغانستان قرار دارند. همچنان همه مردم شهر مزار شریف در زیرتگاه‌ها می‌روند و میله نوروز را تجلیل می‌کنند… البته لازم است یادآوری کنم که رفتن به زیارت‌ها و قبرها در جشن نوروز یک ابداع تازه توسط مردم است. زیرا در اصل این جشن، چنین رسمی وجود نداشته است اما از نظر اخلاقی، رفتن به مزار عزیزان و خودی‌ها کار درست و اخلاقی است. خیلی زیباست که در هنگام جشن نیز یادی از عزیزانِ از دست‌رفته‌ی خود داشته باشیم.
نوروز در روضه‌ی مبارک مزارشریف، اما رنگ و نمای متفاوت‌تری به خود می‌گیرد. در نخستین روز سال جدید، مراسم باشکوهی برگزار می‌شود که بر صدها هزار هموطن از گوشه و کنار این کشور و حتی کشورهای همجوار آسیای مرکزی برای تماشای آن به قصد استان بلخ سفر می‌کنند.
در این مراسم، علمی که منسوب به حضرت علی (ع) که بر آن اسماء متبرک نوشته شده است به اهتزار در می‌آید و سپس این علم برای روزهای متوالی در آن مکان افراشته می‌ماند.
سمنو یا سمنک
تهیه سمنک از جمله رسم‌های قدیمی نوروز در افغانستان است که در بین زنان طرفدارانی زیادی و در هرسال نوروزپخته می‌شود …
سمنو نوعی غذای ویژه است که از آرد گندم، جوانه گندم، روغن و آب تهیه می‌شود.
زنان از آغاز شب نوروز تا سپیده دم نخستین روز بهار به صورت دسته‌جمعی و خواندن اشعار قدیمی شروع به پختن سمنو که از رسوم قدیمی نوروز در افغانستان است، می‌کنند.
حاضران در پای دیگ سمنو شادمان از رسیدن روزهای سبزی و نشاط هستند با خواندن ترانه‌های قدیمی که مخصوص پخت سمنو است، کار خود را ادامه می‌دهند.
سمنک در جوش، ما کفچه زنیم
دیگران در خواب، ما دفچه زنیم
سمنک نذر بهار است
میوه شب زنده دار است
این خوشی سال یکبار است
سال دیگر یا نصیب
سمنک پیک بهار است
دختران دورش قطار است
همه‌گی شب زنده‌دار است
سال دیگر یا نصیب
رسم شب‌نشینی سمنو در شب نوروز به خصوص در میان خانم‌های کابلی، بلخی، هراتی، پروانی، غوری، بدخشی، تخاری، بغلانی، سمنگانی، سرپلی، بادغیسی، لوگری و دیگر نقاط افغانستان رایج است و بسیاری از خانواده‌های افغانستانی به ویژه بانوان در شب نوروز در میهمانی پخت سمنو شرکت می‌کنند.
هفت‌میوه و هفتسین
آماده کردن سفره هفتسین و هفت‌میوه از دیگر رسم‌های ویژه نوروز در افغانستان است.
هفت‌میوه ترکیبی از هفت نوع میوه خشک است. این خشک‌بارها به طور معمول «مغز بادام»، «چهارمغز »، «پسته»، «کشمش»، «زردآلو»، «سنجد» و «قیسی» هستند.
مردم افغانستان چند روز پیش از عید نوروز این خشک‌بارها را به صورت مخلوط در آب قرار می‌دهند تا برای روز نوروز آماده شوند.
در همین حال در بسیاری از مناطق افغانستان مردم برای استقبال از نوروز سفره‌ی هفتسین پهن می‌کنند.
«سیب»، «سنجد»، «سبزی»، «سمارق» (قارچ)، «سرکه»، «سمنو» و «سیر» اجزای سفره هفتسین را تشکیل می‌دهند.
مردم افغانستان در روزهای نوروز از میهمانان خود با هفت‌میوه و هفتسین که بسیار لذیذ و شیرین است، پذیرائی و استقبال می‌کنند.
غذاهای شب نوروز
زنان خراسانی(افغانستانی) در شب نوروز، شام مفصل و استثنایی نسبت به دیگر شب‌های سال صرف می‌کنند.
_ رنگ سفید نزد مردم افغانستان نشانه خوش‌بختی و سعادت می‌باشد؛ به همین دلیل بسیاری از مردم افغانستان یک خروس سفید رنگ را در شب نوروز با نیت این که سال جدید، سالی پر از خوش‌بختی و نیکویی باشد، ذبح می‌کنند و آن را به همراه سبزی و پلو برای سفره شب نوروز آماده می‌کنند.
_ رنگ سبز نزد مردم افغانستان جایگاه ویژه‌ای دارد و از آن به نیکی و خوبی تعبیر می‌شود؛ برای همین، افغانستانی به منظور داشتن سالی پربار، بر سفره‌های خود در شب نوروز سبزی وسبزی‌پلو قرار می‌دهند.
ماهی کباب شده نیز از دیگر غذاهایی است که در شب نوروز طرفداران زیادی در بین خانواده‌ها دارد و در آستانه‌ی شب‌های عید ماهی در بازارهای افغانستان به شدت گران می‌شود.
در ایام نوروز بازار ماهی‌پزی‌ها و شیرینی‌فروشی‌ها رونق ویژه‌ای می‌گیرد و معمولا مردم در این فروشگاه‌ها برای خرید در صف‌های طولانی می‌ایستند.
نوروزی
جوانانی که هنوز در دوران نامزدی به سر می‌برند و منتظر ازدواج هستند، یک روز پیش از نوروز به همراه هدیه نوروزی برای تبریک سال نو به خانه همسر خود می‌روند.
خانواده‌‌ی پسر (داماد) با هدایایی چون لباس، جواهرات و حنا به همراه غذاهایی مانند ماهی، جلبی، شیرینی و کلوچه‌های متنوع برای تبریک عید و دادن عیدانه به خانه عروس می‌روند.
خانواده عروس نیز در مقابل، لباس مردانه و شرینی برای داماد آینده‌ی خود آماده می‌کنند..
پاکی و خانه‌تکانی(نوشدن)
خانه‌تکانی در آستانه نوروز از سنت‌های پسندیده مردم خراسان‌زمین است.
زنان در آستانه نوروز با شستن فرش‌ها و گردگیری خانه‌‌های خود تلاش می‌کنند تا پاکیزگی و نشاط را در آستانه بهار در خانه به وجود آورند.
تزئین و رنگ خانه برای استقبال از بهار نیز رسم دیرینه در روزهای آخر زمستان است. مردان و زنان‌مان دست به دست هم‌دیگرشان داده، تلاش می‌کنند تا در آستانه نوروز وسایل خانه خود را نو کنند.
جشن گل سرخ وجشن دهقان
در این مراسم که در روز نخست و روز دوم سال اجرا می‌شود، کشاورزان به شهرها می‌آیند و تولیدات خود را به نمایش می‌گذارند. در سال‌های اخیر این مراسم تنها در کابل، بلخ، هرات و برخی شهرهای بزرگ دیگر اجرا می‌شود و حتی شخصیت‌های بلند پایه حکومتی نیز در تماشای آن شرکت دارند.
سخن آخر
نوروز با خودش اتفاقات خوبی را می‌آورد. اگر با نو شدن سال دل‌های‌مان را هم نو کنیم؛ شیرینی نوروزو نوشدن را بیشتر حس خواهیم کرد. امیدوارم در نخستین روز بهار، هفت‌سین‌تان را با عشق برپا کنید و از روزهای بهاری لذت ببرید.
