(1483-1546)
اصلاح گر پروتستان و نویسنده سیاسی و مذهبی آلمانی که با جان کالوین در تغییر مسیر افکار و عقاید مذهبی غربی به شدت تاثر گذار بودند. لوتر با اتکاء به باورهای پاول قدیس و آگوستین قدیس، دین مسیحیت و در کل باورهای مذهبی را یک امر خصوصی قلمداد کرده و برعکس کاتولیکها، آن را یک امر مراسمی نمیدانست.
لوتر برنامه سلسله قدرت زنجیره روحانیون کاتولیک را مورد حمله قرار داده و در عوض دکتورین اسقفگرایی دورانی و انتخابی را بر روش دموکراتیک پیشنهاد کرد. او همه امت مسیحی را یکسان و برابر میدانست. مفهوم برابری لوتری اگرچه در حوزه روحانیات است اما بدون شک این امر در زندگی سیاسی و اجتماعی نیز سرایت کرد. او در برابر استبداد امپراتوری مقدس روم مبارزه کرد و انسان را دعوت به نظام دموکراتیک میکرد که در محور آن مدرنیته بود. همین نظریه روابط انسان با خدا از طریق انجیل و عیسی مسیح، تفکر غالب در مسیحیت شد.
لوتر ایده توماس اوکویناس را وارونه تفسیر نموده اعلان کرد که دولت نهاد بسیار مهم اجتماعی است و در قدرت دینایی باید نقش اولی داشته باشد. هنری هشتم، شاه انگلیس بعدتر این نظریه را پذیرفت و نظام اسقفهای انگلیس را براساس آن پایه گذاشت.
جدایی دین و دولت که در آن دین به امور روحانی و دولت به امور سکولاریستی بپردازد، در محراق توجه مارتین لوتر قرار داشت. این نظریه منجر به تفسیرهای آزاد از آزادی و آگاهی در روش سیاسی جان لاک و توماس جفرسون شد. البته در تاریخ سیاسی، عدم مداخله سیاسی کلیسای لوتری در امور حکومت را مسئول ظهور و استبداد حکومت نازی در آلمان میدانند که با کنارزدن دیدگاه دین در امور دولت، هتلر قدرت را به دست آورد. در قسمت عملی، دایتریخ بونهوفر، وزیر لوتری با این دکتورین رهبر خود مخالفت نموده در زمان احساس تهدید از جانب حکومت نازی المان، کلیسا را مرکز سازمان دهی نیروهای مخالف نازی قرارداد و در برابر حکومت طور علنی مبارزه کرد.
لوتر بر این مطلب ارتدوکسانه مسیحیت باور داشت که گناه انسان بواسطه شیطانی در نهاد او همواره زنده میماند که منجر به کوری عقل و خرد می شود. برای پاکی روحانی و درونی انسان، رهبر دینایی نمیتواند کاری بکند ( منظور مخالفت با پاپ بود) و در اینجا باید از روح مسیح کمک خواست. در صورتیکه دولت انسان را وادار به اموری بکند که در برابر درسهای عیسی مسیح (بت پرستی، قتل بی گناه هان، دروغ گویی و دزدی) قرار داشته باشد، افراد باید با استفاده از دکتورین ” جنگ عادلانه1” در برابر دولت به پا خیزند و آن را نابود و تعویض کنند. البته این یک مسئله آگاهی انفرادی است و کلیسا نباید در آن مداخله کند.
نظریه سیاسی پروتستانی لوتری منجر به جنگ های دراز مدت در اروپا شد که سر انجام چهره مسیحیت را تغیر داد. در امریکا آزادی مذهبی و جدایی دین از دولت از میراث های بزرگ اندیشه لوتر است. نوشته های مشهور مارتین لوتر عبارت اند از: ” در باره قدرت سکولار “، ” در باره قدرت مسیحیت ” و ” به نجابت مسیحیت ملت آلمان ” می باشد که بین سال های 1520 تا 1523 آنها را نوشته است.
برای مطالعه بیشتر:
- آکینسون، جی. مارتین لوتر و تولد پروتستان. اتلانتا” انتشارات ناکس، 1982.
- کارگیل، تامپسون، دبلیو. دی . جی. اندیشه سیاسی مارتین لوتر. نیویارک: بارنس و نوبل، 1984.
- زاچمن، راندل، سی. دلگرمی مذهب: آگاهی در علم کلام مارتین لوتر و جان کالوین. میناپولیس: انتشارات فورتریس، 1993.
1. Just War
