آدموند برک
(1729-1797)
سیاستمدار انگلیسی و فیلسوف سیاسی در ایرلند متولدشد. پس از اتمام دوره تحصیلی در دانشگاه ترینتی به لندن سفر کرد تا حقوق بخواند. او با سمتهای زیاد از جمله عضویت در مجلس بریتانیا، نماینده اندیشه ستنی محافظهکاری انگلیس میباشد. محافظهکاری برکی به ارزشهای گذشته مثل سنت، روش، آموزش و فرهنگ توجه فراوان دارد. تغیرات ناگهانی، نوآوری رادیکالی و تجدید اسلوب را نمیپذیرد. برای برک، نظریهها، تجربهها و سنتهای گذشته ( شامل هنر، موزیک، دین و اقتصاد) زاویههای فرهنگ و تمدن غرب را به شدت زیر تاثر گرفته و بدون شک بر نسلهای بعدی نیز تاثیرگذار بوده است. بهباور او نظریههای نو تاهنوز مورد تجربه قرار نگرفته است، تا اینکه در بوته آزمایش زمان میآیند بهتر است از روش سنتی برای سلامت جامعه کار گرفت.
به باور برک، انسانها خوب تولد نشدهاند اما برای خوب زیستن آنان باید از روشهای تربیتی کار گرفت. اخلاق و تمدن خوب باید تولید کرد تا انسانها خوب بمانند. اکثر ردیههای برک در مورد تحولات نوین این است که او به گذشته اهمیت زیاد میدهد و زندگی گذشته را کاملا متمدن میداند.
محافظه کاری برک در واقع، واکنش انقلاب فرانسه است که در سال 1789 اتفاق افتاد. او در کتاب ” انعکاسی بر انقلاب فرانسه[1]” نوشت که ادعای انقلابیون فرانسوی مبتنی بر ایجاد یک جامعه نوین دموکراتیک در فرانسه به ناکامی انجامید. او قرارداد اجتماعی روسو را غیر قابل عمل میدانست زیرا باور داشت که چنین مفاهم را نمیتوان در ذهن تعریف کرد و سپس در جامعه پیاده کرد. او میگفت که بهترین و درستترین قرارداد اجتماعی آن است که توافق درازمدت میان پدیدههای فرهنگی گذشته، حاضر و آینده بر قرار نمایم. در اندیشه برک، انقلاب برای ما فقط کابوس میشود و نا هماهنگی در اجتماع بار میآورد.
انقلاب انگلیس (1640-1688) به عقیده آدموند برک سنت شکنی نکرد بلکه با حفظ ارزشهای گذشته به دنبال زندگی نوین بود. انقلاب امریکا (1776) نیز حافظ ارزشهای مانند آزادی و حق انگلیس بود اما انقلاب فرانسه سنت شکنی تمام بود و میخواست با تحول رادیکالی، برش بین ارزشهای دیروز و امروز باشد. از این رو زجر و شکنجه توده در انقلاب فرانسه برک را متعجب نکرد.
انقلابیون رادیکال از طبقات غریب، محروم و طرد شده جامعه برخاسته اند که با به دست آوردن قدرت به دنبال زور و تغیر میروند و به این ترتیب همه نهادهای سنتی را ویران میسازند. بنابرین طرفداران انقلاب همواره ظالم و منافق بار میآیند و با خشم و قهر مردم را وادار به تسلیم در برابر خود ایشان میکنند. برک این انقلابی های ساخته شده را در برابر صلاحیت نهادینه شده رد میکند.
محافظه کاری برکی به آن نهاد های اهمیت می دهد که نسبت به ارزش های گذشته علاقمند است. ثروت، کلیسا، ارتش، خانواده و آموزش از نهادهای اند که باید حفظ شوند. ثروت خصوصی، دین و آموزش سنتی بنیاد فرهنکی قانون، ثبات و نظم خوب را شکل میدهند. تغییر باید در یک روند تدریجی اتفاق بیافتد که در آن از آزار و اذیت ارزشهای گذشته احتیاط شود. تکریم صلاحیت قانونی، گذشتگان و سنت منجر به جامعه خوب میشود.
برک همچنان در مورد استقلال مجلس انگلیس بحثهای داشته است. او میگفت که اعضای مجلس باید نقش آزاد داشته باشد نه هیاتی. یک نماینده آزاد از عقل و قضاوت خود در ساختار قانون کار میگیرد و اما یک نماینده هیئتگونه، خواهش حاکم را بر آورده میسازد.
فلسفه برک بعدها محافظه کاری غرب را زیر تاثیر آورد. رونالد ریگن در ایالات متحده امریکا و مارگرت تاچر در انگلستان از فلسفه او پیروی کردند.
برای مطالعه بیشتر
- درییر، اف. ای. سیاست برک: مطالعه ارتدکسی ویگ. واترلو: انتشارات دانشگاه والفرد لورییر، 1980.
- فریمن، ام. برک و انتقاد از سیاست رادیکالی. شیکاگو: انتشارات دانشگاه شیکاگو، 1980.
- مکفرسون، سی. بی. برک. آکسفورد: انتشارات دانشگاه آکسفورد، 1982.
1. Reflection on French Revolution