احمد شاملو در 21 قوس/آذر ۱۳۰۴ در تهران متولد شد. پدر وی حیدر نام داشت که تبار او به گفته‌ی شاملو در شعری از مجموعه‌‌ی مدایح بی‌‌صله، به اهل کابل برمی گشت؛ مادرش کوکب عراقی است. دوره‌‌ی کودکی را به خاطر شغل پدر که افسر ارتش بود در شهرهای رشت، سمیرم، اصفهان، آباده و شیراز گذراند.
آموزش‌های اولیه را در شهرهای خاش، زاهدان، بیرجند، تهران و مشهد گذراند و از همان دوران اقدام به گردآوری آثاری در باب فرهنگ عامه نمود و همزمان به فراگیری زبان آلمانی پرداخت. در اوایل دهه بیست خورشیدی همزمان با تغییر محل کار پدرش به گرگان رفت و در فعالیت‌های سیاسی سهیم شد و بعدها در تهران دستگیر و زندانی شد. بار دیگر با پدرش دستگیر، زندانی و شکنجه شد و پس از رهایی از زندان آموزش را ترک کرد.
شهرت اصلی احمدشاملو به خاطر شعرهای اوست که شامل اشعار نو و برخی قالب های کهن نظیر قصیده و نیز ترانه های عامیانه است. شاملو تحت تأثیر نیما یوشیج به شعر نو روی آورد، اما برای اولین بار درشعر «تا شکوفهٔ سرخ یک پیراهن» که در سال ۱۳۲۹ با نام «شعر سفید غفران» منتشر شد وزن را رها کرد و به صورت پیشرو سبک جدیدی را در شعر معاصر فارسی گسترش داد. از این سبک به شعر سپید یا شعر منثور یا شعر شاملویی یاد کرده اند. بعضی از منتقدان ادبی او را تنها شاعر موفق در زمینه شعر منثور می دانند.
شاملو در کنار سرودن شعر، کارهای پژوهشتی و ترجمه‌های معروفی دارد. مجموعه کتاب کوچه او بزرگترین اثر پژوهشی در باب فرهنگ عامیانه مردم ایران است. آثار وی به زبان‌های سویدنی، انگلیسی، جاپانی، فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی، روسی، ارمنی، هالندی، رومانیایی، فنلاندی و ترکی ترجمه شده است.
شاملو در بیست و دو سالگی با اشرف‌الملوک اسلامیه ازدواج کرد و صاحب چهار فرزند شد. در همین سال اولین مجموعه اشعار او با نام «آهنگ های فراموش شده» به چاپ رسید. او در سال ۱۳۳۰ شعر بلند «۲۳» و مجموعه اشعار«قطع‌نامه» را به چاپ رساند. در سال ۱۳۳۱ به مدت حدود دو سال مشاورت فرهنگی سفارت مجارستان را به عهده گرفت. شاملو پس از جدایی با همسر اولش دوبار دیگر نیز ازدواج کرد و پس از عقد با آیدا که بر زندگی او تاثیر فراوان بجا گذاشت با او تا پایان عمر باقی ماند. شاملو در سال 1354 برای مداوا به فرانسه رفت و در همین جریان به دعوت دانشگاه روم برای شرکت در کنگرهٔ جهانی نظامی گنجوی رهسپار ایتالیاشد و پس از آن به امریکا، آلمان و بریتانیا سفر کرد. او مدت شش ماه به عنوان استاد مهمان در دانشگاه برکلی امریکا به تدریس زبان فارسی برای دانشجویان فارسی زبان پرداخت. شاملو در بازگشت به ایران مدتی به کارهای ادبی پرداخت، اما در سال‌های پایان زندگی اش از همه‌ی فعالیت‌های ادبی و حضور در اجتماعات تحریم شد و با وجود امکان سفر به دیگر کشورها، ترجیح داد در ایران بماند.
سرانجام احمد شاملو پس از تحمل سال‌ها رنج و بیماری در دوم اسد/ مرداد سال ۱۳۷۹ هجری خورشیدی درگذشت و پیکرش در امامزاده طاهر کرج، به خاک سپرده شد.
شاملو را به علاوه سرودن شعر، فیلم‌ساز، روزنامه‌نگار، پژوهشگر، مترجم، فرهنگ نویس و از دبیران کانون نویسندگان ایران بود.
روانش شاد و یادش انوشه باد!
