کارل کاتوسکی
(۱۸۵۴-۱۹۳۸)
کارل کائوتسکی، نظریه‌پرداز مارکسیست و سوسیال دموکرات آلمانی، با اعلان گرایش‌های چپ به دنبال انقلاب تدریجی (نه ناگهانی) و صلح‌آمیز (نه خشونت‌بار) در اندیشه سیاسی سهم داشت. او معتقد بود که سوسیالیسم به شیوه دموکراتیک از درون سرمایه‌داری تولد می‌شود و نظریه انقلابی کمونیستی توسط طبقه کارگر را به کلی مردود می‌دانست. (با لنین مخالف بود)
کائوتسکی می‌گفت که سوسیالیسم تدریجی از طریق مبارزات پارلمانی با نیروهای سوسیال دموکرات، احزاب سیاسی در اروپا را تحت تأثیر قرار خواهد داد. منظور او کشورهای آلمان، فرانسه، ایتالیا و حزب کارگر انگلیس بود.
این دیدگاه‌های آرام و قرائت ویژه کائوتسکی منجر به جبهه‌گیری‌های انقلابیون کمونیست در برابر او شد و او را خائن به آرمان طبقه کارگر و نیروهای پرولتاریا دانستند. لنین این نوع سوسیالیسم را توافق طبقات میانه با بورژواها دانست که در برابر کمونیسم واقعی یک سد بزرگ است. دیگر مارکسیست‌ها نیز کائوتسکی را دوست سرمایه‌داری خواندند.
این فیلسوف آلمانی گرایش‌های ارتدوکسی به مارکسیسم داشت و از این طریق طبقه اقتصادی دهقانان آلمانی را طرفدار منافع اجتماعی می‌دانست، یعنی درست برعکس دیدگاه‌های طبقه صنعتی که تفاوت‌هایی در دیدگاه آنان بود.
کائوتسکی همچنین ایده فراامپریالیسم را طرح‌ریزی کرد که در برابر نظریات امپریالیسم لنین قرار گرفت. تأکید کائوتسکی بر آگاهی سوسیالیستی بعدها توسط کمونیست‌ها از جمله خودش گسترش یافت که در آن نقش طبقه کارگر در سیاست انقلابی تقلیل یافت و لنین به شدت آن را تقبیح کرد. او در مبارزات در برابر رادیکال‌های کمونیست ادامه داد و دوستان او پس از وی این مسیر را ادامه دادند.
برای مطالعه بیشتر
- سالوادوری، ام. کاتوسکی و انقلاب سوسیالیست. لندن: ان ال بی، ۱۹۷۹.
- شیلدون، گارت وارد. دایره المعارف اندیشه سیاسی. نیویارک:فکت ان فایل، ۲۰۰۱.
