ضیاء‌الملک احمد بن نظام‌الملک، وزیر برجسته‌ی امپراتوری سلجوقی و خلافت عباسی، در شهر بلخ به دنیا آمد. پس از درگذشت پدرش، به همدان نقل مکان کرد و در آنجا سال‌ها زندگی کرد. در سال ۴۹۹ هجری قمری به دربار سلطان محمد اول پیوست و به عنوان وزیر منصوب شد. زمانی که احمد به دربار رسید، سلطان محمد اول او را به عنوان وزیر خود انتخاب کرد و او را جایگزین وزیر قبلی که به اتهاماتی محکوم شده بود، نمود. احمد برای چهار سال به عنوان وزیر در دربار سلطان خدمت کرد.
در طول دوره وزارتش، احمد با برخی از موفقیت‌ها و همچنین مشکلات مواجه شد. او موفق شد لشکر سلطان محمد اول را در جنگی مهم شکست دهد و در تقابل با دشمنان داخلی و خارجی، تدابیری اندیشیده و عملی انجام داد. او پس از برکناری از وزارت به نظامیه بغداد رفت و آخر عمر خود را در آنجا گذراند و در سال ۵۴۶ هجری قمری درگذشت.
